Het Panorama van Thun

26 februari 2019

Het Panorama van Thun (1809) van Marquard Wocher (1760-1830) is het oudste bewaard gebleven panorama ter wereld en is 210 jaar oud.

Niet meer dan 21 andere panorama’s gemaakt voor 1900 overleefden, vier daarvan zijn te zien in Zwitserland, in Einsiedeln (kruisiging van Christus), in Murten (slag bij Murten 1476), in Luzern (vlucht van de Franse generaal Bourbaki naar Zwitserland (1871) en Thun (stad Thun rond 1809).

Het panorama is een bijzondere kunst- en mediavorm, zeer populair in de eerste helft van de negentiende eeuw. Het was het eerste optische massamedium en mensen konden hun steden, landschappen, historische gebeurtenissen en veldslagen zien. Het was een tijd van globalisering, het begin van de industriële en wetenschappelijke revolutie en de opkomst van het toerisme naar Zwitserland en de Alpen.

Slechts weinigen konden zich deze reizen echter veroorloven en panorama’s boden een spectaculaire, toegankelijke en niet al te dure mogelijkheid (de meeste panorama’s vroegen een gereduceerde toegangsprijs).

Het eerste panorama werd tentoongesteld door Robert Barker in 1787, het eerste Cyclorama van Londen. Staande op een platform kon men de hele stad zien. Vele panorama’s volgden, maar tegen het einde van de negentiende eeuw en de verschijning van fotografie, treinen en auto’s kregen mensen andere bronnen en het panorama verdween. De meeste panorama’s werden in stukken verkocht of vernietigd.

Het panorama maakt tegenwoordig echter een spectaculaire comeback, zoals Yadegar Asisi (1955) laat zien met zijn panorama’s (Rome 312, Slag bij Leipzig 1813, Pergamon museumstukken uit de antieke wereld (Berlijn) en Luther 1517 (Wittenberg).

Het panorama van Thun werd gered door geluk, financiering en visie van enkelen. Het toont de stad Thun rond 1809, oorspronkelijk in Basel, vanaf 1899 in Thun en in 1961 in de rotunda in het Schadaupark in Thun.

Thun was de ideale Zwitserse stad om te laten zien: stad, meer en bergen op de achtergrond. Het is nog steeds een uniek document over het leven, de gebouwen en de natuur in en rond Thun van die tijd.

(Bron: D. Imhof en anderen (Red.), Marquand Wocher, Das Panorama von Thun, Thun, 2009; Thun Panorama).