De Helveten in Zwitserland
15 december 2021
De Helvetiërs, (Helvetii in het latijn) was de naam voor aan aantal Keltisch stammen, die het Zwitserse Plateau bewoonden enkele eeuwen voor de jaartelling. De naam Confoederatio Helvetica vindt haar oorsprong in de naam van deze stam.
De namen van enkele van deze stammen op huidig Zwitsers grondgebied zijn ook bekend, onder andere de Tigurini, Ambrones, Verbigeni en Tugini.
De regio’s Bazel, Zuid-Elzas en Baden werden in dezelfde periode bewoond door de Keltische stam van de Rauracen (Rauraci) en Sueves (Suebi).
De andere stammen op het grondgebied van het huidige Zwitserland en de aangrenzende regio’s zijn: de Nantuates (Nantuates) in de Chablais, de Veragri (Veragri) in de regio Martigny, de Seduni (Seduni) in het centrale deel van Wallis, de Rhètes (Raetii) in de valleien van de Grisons en de region rond St. Gallen, de Lepontianen (Lepontii) in Ticino, de Salasses (Salassi) in de Vallei van Aosta en de Allobrogen (Allobroges) in Genève, reeds opgenomen in de Romeinse provincie Cisalpina sinds 122 v. Chr.
Deze informatie over de Kelten is afkomstig van Romeinse en Griekse auteurs en archeologie. De Kelten kenden geen schriftcultuur. De cultuur, nederzettingen (oppida genoemd door Caesar) en Keltische samenlevingen, waaronder de Helveten, is door de archeologie echter steeds beter bekend.
De geschiedenis van de Helvetiërs, hun migratie en nederlaag tegen de Romeinse legioenen in 58 v.Chr. bij Bibracte bij de stad Autun zijn bekend door de Bello Gallico van Julius Caesar (100-44 v.Chr.).
De eerste getuigenis van dit volk stamt echter uit het einde van de 4e eeuw v. Chr. van een vermelding op een vaas. De eerste historische Helvetische naam is Divico als aanvoerder van de Tigurini, die de Romeinse legioenen in 107 BC verpletterend versloeg.
De Helvetiërs zijn door Caesar uitvoerig beschreven en zelfs voorgesteld als de machtigste van de Keltische volkeren. Deze informatie is de enige bekende tekst. Ze geeft inzicht in de samenleving, al is bij Caesar voorzichtigheid geboden, omdat de Bello Gallico ook bedoeld was als zelfpresentatie. Je tegenstander voorstellen als de sterkste, maakt jezelf bijvoorbeeld nog sterker.
Net als de Griekse en Romeinse samenleving was de Helvetische (en Keltische) maatschappij gebaseerd op slavernij, een aristocratische elite, een oligarchisch systeem en krijgsheren. De druïden organiseerden de religie.
Tegenwoordig zijn ongeveer vijftien oppida op het huidige Zwitserse grondgebied in kaart gebracht, waarvan het grootste deel in het Zwitserse Plateau (Mont-Vully, Lausanne, Roggwil, Bern, Luzens, Bazel (murus gallicus), Jensberg, Bois de Châtel, Sermuz, Yverdon, Üetliberg, Windisch, Rheinau, Zürich, Altenburg).
Het verloop van de historie na de nederlaag in 58 v. Chr. is Romeins en de eeuwen van Aventicum als hoofdstad van de Helvetiërs en romanisering konden beginnen.
(Bron: G. Kaenel, L’an, – 58 Les Helvètes. Archéologie d’un peuple celte, Lausanne 2012).