De republieken Zwitserland en de Zeven Verenigde Provincies
3 februari 2022
Het boek ‘The Republican Alternative. The Netherlands and Switzerland compared’ (A. Holenstein, Th. Maissen, M. Prak (eds), Amsterdam 2008), is het resultaat van de workshop op 7-9 mei 2004, georganiseerd door de Universiteit van Bern.
Deze twee confederale republieken van het vroegmoderne Europa (1500-1795) waren samengesteld uit (dertien) onafhankelijke kantons in de Eidgenossenschaft (Zwitserland) en (zeven) provincies en machtige steden (de Verenigde Provincies).
Het boek vergelijkt de religieuze, militaire, economische overeenkomsten en verschillen en persoonlijke banden en (wetenschappelijke) relaties tussen deze twee republieken.
De Napoleontische oorlogen en het Congres van Wenen (1814-15) veranderden de staatsformaties in beide landen: de monarchie en de unitaire staat in de Nederlanden en de voortgezette Confederatie en haar onafhankelijke kantons in Zwitserland, in ieder geval tot 1848.
De vergelijking geeft echter interessante en onverwachte uitkomsten en nieuwe feiten
Hetzelfde kan gezegd worden over de uitwisseling tussen Nederlandse en Zwitserse kunstenaars in de periode XVe-XXe eeuw.
Het is een feit dat er in Nederland geen bergen zijn. Nederlandse schilders hebben vanaf de zestiende eeuw echter veel bergen, watervallen, grotten en andere alpenlandschappen in een Hollandse omgeving afgebeeld, hoewel velen nooit een Alpenland hebben bezocht.
Dat deden ze al vóór de Zwitserse schilders. Nederlandse schilders werden zo een bron van inspiratie voor hun Zwitserse collega’s en later ook andersom.
Zwitserland werd een veel bezochte bestemming van Nederlandse schilders in de zeventiende en achttiende eeuw. Ze creëerden een nieuw (fantasie) beeld van de alpine kunst, die in veel landen navolging zou vinden.
Ook Zwitserse kunstenaars bezochten de (protestantse) Nederlanden en lieten zich inspireren door de Nederlandse meesters en hun motieven. Vooral in de negentiende eeuw was de uitwisseling sterk.
De Editie Kunst + Architektur in der Schweiz/Art + Architectuur en Suisse (3, 2020) van de Zwitserse Vereniging voor Kunstgeschiedenis (Gesellschaft für Schweizerische Kunstgeschichte/Société d’histoire de l’art en Suisse) publiceerde onlangs een interessant dossier over dit onderwerp onder de titel Schweiz-Niederlande. Kunst im Austausch/Suisse-Pays-Bas. Échanges artistiques.
De uitkomsten in bovengenoemd boek over de nauwe religieuze, militaire, economische, wetenschappelijke en persoonlijke relaties passen in het huidige onderzoek naar de uitwisselingen tussen beide landen vanaf de vijftiende eeuw.