Kanton Wallis
31 januari 2022
Het kanton Wallis (Valais) werd in 1815 lid van de Zwitserse Confederatie van tweeëntwintig kantons.
Tot de Franse inval in januari 1798 vormde de Republiek der Zeven Zenden of Zehnden (gemeentes) in Oberwallis (Haut-Valais) het politieke bestuur (de eerste van zeven sterren in het wapen van Wallis).
Deze republiek regeerde ook Unterwallis, het westelijke deel van het huidige kanton vanaf 1476 tot 1798.
Geschiedenis tot de 14e eeuw
De eerste goed aantoonbare geschiedenis van Wallis gaat, zoals in alle kantons, terug tot de Kelten. In het gebied van de Furkapas tot St. Gingolph bewoonden de keltische stammen Nantuates, Verager, Seduner en Uberer het gebied.
Na de Romeinse overheersing, emigreerden de Bourgondiërs, een stam uit de buurt van Worms (Duitsland) rond 440 naar deze streek.
Zij namen de plaatselijke taal over (Vulgair Latijn en voorloper van het Frans) en stichtten het (eerste) Bourgondische koninkrijk (443-534).
Daarna regeerden de Franken tot het uiteenvallen van het Karolingische Rijk in 843 (Verdrag van Verdun) en het overlijden van Karel de Dikke (839-888) in 888.
Van 888-1032 viel het gebied onder het tweede Bourgondische koninkrijk. Politiek gezien viel het gebied vanaf 1032 onder het Heilige Roomse Rijk. Het werd feitelijk echter bestuurd door lokale heersers.
In en na deze tijd vestigden zich steeds meer Duitstalige immigranten in Oberwallis. De taalgrens schoof hierdoor steeds verder naar het westen op. In de dertiende en veertiende eeuw was er bovendien sprake van een tweede golf van Duitstalige immigranten, de Walser.
1400-1798
In Wallis heersten rond 1400 de (Franstalige) hertogen van Savoye met Sion/Sitten als bisschopsstad. De Duitstalige Zenden (Gemeenten) in Oberwallis verzetten zich in de eeuwen daarna tegen deze dynastie.
Ten tijde van de Bourgondische oorlogen (1474-1477) werd Savoye voorgoed uit het gebied verdreven. Daaruit ontstond de Republiek der Zeven Zenden (die Republik der sieben Zenden, la République des Sept Dizains (Goms, Brig, Sitten, Visp, Raron, Siders, Leuk) met het (Franstalige) Unterwallis als onderworpen gebied (Untertanengebiet).
1798 tot 1815
Van 1798 tot 1815 kende Wallis zes verschillende politieke structuren. Op 5 februari 1798 (Franse overheersing) werd Unterwallis officieel bij Oberwallis gevoegd.
Op 16 maart werd de Republiek van de Tien Zenden opgericht, de zeven oude Zenden en drie nieuwe Zenden uit Unterwallis: Monthey, Saint-Maurice en Entremont.
Dit duurde niet lang, want op 6 mei kwam er een einde aan de onafhankelijkheid van deze republiek en viel het grondgebied onder de Helvetische Republiek (1798-1803).
Op 5 september 1802 werd Wallis weer een onafhankelijke republiek, verdeeld in 12 Zenden (met toevoeging van Martigny en Hérémence uit Unterwallis), onder Frans toezicht, uiteraard, maar als onafhankelijke staat, los van de Confederatie van 1803-1813 (Mediationsakte).
Op 12 november 1810 hield ook deze republiek op te bestaan. Ze werd door Napoleon omgevormd tot het departement Simplon (de Simplonpas en de Grote Sint-Bernardpas waren immers strategisch belangrijke routes voor Napoleon).
Met de nederlaag van Napoleon in 1813 en de inval van de geallieerde troepen hield ook deze republiek op 31 december 1813 op te bestaan.
1815
In 1815 werd Wallis een kanton van de nieuwe Zwitserse Bondsstaat of Confederatie. Het kanton was niet alleen tweetalig, maar ook religieus verdeeld.
Het voormalig onderworpen gebied van Unterwallis eiste dezelfde rechten als Oberwallis in het bestuur en het parlement van het kanton en geen herstel van het Ancien Régime.
Unterwallis won het pleit, mede dankzij de steun van Engeland en Oostenrijk (Congres van Wenen 1814-1815).
Vlag
De dertien sterren in het wapen van Wallis symboliseren de dertien Zenden of districten van het huidige kanton; de zeven oude en de zes nieuwe van Unterwallis. Conthey is als dertiende Zende/Dizain en/of ster toegevoegd op 4 augustus 1815.
(Bron: G. Andrey, La Suisse Romande, une histoire à nulle autre pareille !, Pontarlier, 2012).