Het Volkslied van Zwitserland

1 maart 2022

Zwitserland heeft pas sinds 1961 officieel een volkslied. Aan het besluit was bijna een eeuw van zoeken voorafgegaan. Er waren zelfs competities om een geschikt lied te vinden.

Tot het einde van de jaren 1950 waren de liederen die het vaakst werden gespeeld bij officiële gebeurtenissen Rufst Du mein Vaterland (“Als mijn vaderland roept”) en de Schweizer Psalm (“Zwitserse psalm”) Trittst im Morgenrot daher… (“Als de morgenhemel rood wordt…”).

Het gedicht Rufst Du mein Vaterland is geschreven door Johann Rudolf Wyss (1782-1830. Het werd gezongen op de melodie van het Britse volkslied God Save the King/ Queen. In de 19e eeuw werd het ook gebruikt door talrijke andere koningen, hertogen en prinsen van het Duitse Rijk.

Tegenwoordig is de melodie van het Britse volkslied alleen nog in het Vorstendom Liechtenstein te horen op de tekst Oben am jungen Rhein lehnet sich Liechtenstein an Alpeshöhn.

De Zwitserse psalm

De Zwitserse Psalm werd gecomponeerd door Alberik Zwyssig (1808-1854). De melodie was oorspronkelijk een kerklied gebaseerd op de psalm Diligam te Domine. In 1841 zette Zwyssig de tekst van de Zwitserse Psalm op deze melodie.

Na verloop van tijd werd de tekst van Rufst Du mein Vaterland als verouderd beschouwd en bovendien leidde de melodie tot verwarring bij het spelen van het Zwitserse en het Britse volkslied. Daarom gingen er stemmen op om de Zwitserse psalm tot het officiële volkslied uit te roepen.

De Bondsraad heeft zich bij verschillende gelegenheden over deze kwestie uitgesproken. De eerste keer was in 1894. In 1933 volgde opnieuw een verzoek aan de Bondsraad in dezelfde bewoordingen als het verzoek van 1894. De Bondsraad gaf hetzelfde antwoord als in 1934: het volk en de kantons moeten beslissen.

In 1941 was het honderd jaar geleden dat de Zwitserse Psalm voor het eerst werd uitgevoerd. Om dit eeuwfeest te vieren, samen met de viering van 650 jaar Zwitserse Confederatie (1291), werd opnieuw een verzoek ingediend bij de Bondsraad om van de Zwitserse Psalm het enige volkslied van Zwitserland te maken.

De oorlogsjaren vond met echter minder geschikt dergelijke nationaal gerichte onderwerpen aan de orde te stellen. Het debat werd na de oorlog voortgezet.

Een verzoek van dertig leden van de Raad van Staten (Ständerat) leidde in 1954 tot nieuwe stappen en voorstellen. In 1955 werd besloten de regeringen van de kantons het laatste woord te geven.

1961

In 1961 koos de Bondsraad op basis hiervan Trittst im Morgenrot daher... tot volkslied, aanvankelijk voor een proefperiode van drie jaar. Niet ieder kanton was overtuigd.

In 1981 leidde overleg tussen de kantons tot de definitieve beslissing. De proefperiode, die sinds 1961 om de drie jaar was verlengd, werd afgeschaft.

Het Trittst im Morgenrot daher… was het officiële volkslied. Een motie die in 2004 in de Nationale Raad werd ingediend en waarin werd opgeroepen de tekst van het volkslied te moderniseren, werd in 2006 ingetrokken.

De geschiedenis eindigt hier echter niet. Velen beschouwen de tekst als achterhaald, te religieus en te Biedermeier en nieuwe initiatieven zijn aanhangig.

Het toont de zorgvuldige, langzame en voorzichtige Zwitserse besluitvormingsprocedures en culturele complexiteit in actie.

Het wordt echter niet als een probleem beschouwd. De kantons en de gemeenten zijn voor de meeste burgers het ware vaderland en de meeste burgers kennen de tekst niet, wat in veel landen het geval is.

De natie is zo multicultureel en kosmopolitisch dat men zich bovendien ook een Albanese, Portugese, Eritrese, Engelse of Kosovaarse versie kan voorstellen, zoals het nationale voetbalelftal, de Nati, laat zien.

Het Zwitserse volkslied van vier coupletten is beschikbaar in het Frans, Italiaans, Reto-Romaans en Duits.

(Bron en verdere imformatie: www.nb.admin.ch).