Bridge in Zwitserland
13 augustus 2022
Nederland en Zwitserland waren tot 1795 respectievelijk 1798 republieken van zeven soevereine provincies van de Nederlanden en de dertien soevereine kantons van de Eidgenossenschaft. Beide zijn in 1648 bij de Vrede van Münster/Westfalen erkend als onafhankelijke staten. Er bestonden nauwe diplomatieke, militaire en commerciële contacten tussen beide landen en hun provincies/kantons.
Zwitserse (protestante) huurlingen in dienst van het staatse leger van de Republiek kwamen in contact met een Nederlands kaartspel: klaverjassen.
De Zwitserse Garde in 1752. Bron: Cent suisses retousched – Schweizer Truppen in niederländischen Diensten – Wikipedia
Zij introduceerden dit spel onder de naam Jass in Zwitserland, inclusief de troef negen (Nell in het Duits) en de troef boer (Jass in het Duits). Het werd het meest populaire kaartspel in Zwitserland. Een nieuw kaartspel diende zich echter aan in het Interbellum, de jaren 1920 en 1930, de periode tussen de beide wereldoorlogen.
Engelse of Amerikaanse toeristen introduceerden naar alle waarschijnlijkheid bridge in de jaren 1925-1930 in Zwitserland, zoals Engelse generaties daarvoor cricket, cabaret, de Engelse Kerk en winter- en zomersport hadden geïntroduceerd.
Vonden de eerste biedingen plaats in het Waldhaus in Flims, het Waldhaus in Vulpera of wellicht in de Grand-Hotels Kulm of Badrutt in St. Moritz, Hotel Baur au Lac in Zürich, het Montreux Palace, het Kurhotel Val Sinestra bij Sent of in de residenties in Bern? Het Belle-Époque hotelmuseum Waldhaus bezit in ieder geval nog enkele bridgeattributen uit deze tijd.
Of was het toch in het Suvretta House in St. Moritz met zijn lange bridgehistorie, aparte bridgekamers en het eerste internationale bridgetoernooi in Zwitserland in 1941 ?
Bridgeruimte met uitzicht, Suvretta House: Bron:Suvretta House. Foto: TES
Het is in ieder geval een feit dat de Amerikaan Harold Stirling Vanderbilt (1884-1970) in 1925 contractbridge ontwikkelde gedurende een cruise over de Atlantische oceaan.en Engels team onder leiding van Colonel Walter Buller (1886-1938) nam het in 1930 vervolgens op tegen een team van de Amerikaan Ely Culbertson (1891-1955). De partij vond plaats in de Almack’s club in Londen en haalde ook de voorpagina’s van de Zwitserse media met artikelen van de beroemde (Duitse) bridger Emanuel Lasker (1868-1941).
Het contractbridge van Vanderbilt werd in 1932 aanvaard als internationaal bridgesysteem door ‘s werelds belangrijkste organisaties voor bridge: de Portland Club van Londen, de Whist Club van New York en de Franse Bridgecommissie (la Commission Française du Bridge).
Georg Tafler, Bridge als Spiel und Kunst, Vienna, 1930.
Het systeem van Culbertson borduurde hierop voort. Hij introduceerde de eerste conventies en won daardoor onder andere in 1930. Hij bepaalde zo mede het huidige bridge. In Amerika en Engeland werd het al snel het gezelschapsspel bij uitstek in de betere kringen en uit deze landen kwamen de meeste toeristen naar Zwitserland.
Ook de fameuze (Belgische) detective Hercule Poirot speelde bridge (Agatha Christie, Poirot speelt bridge/Cards on the table, Londen 1936).
Het bridge-epos van de Amsterdamse bridgedocent Patrick van Zinnicq Bergmann verwoordt de beginjaren aldus:
”Hij reisde met het stoomschip
Finlandia op een luxe cruisetrip.
We schrijven 1925
Aan boord was het wel gezellig.
Een door hem bedachte scoretabel werd getest
En beviel bij Bridgebest heel best.
Hij ontmoette een passagiere
Met wie hij wat had te vieren.
Zij was toen nogal onkwetsbaar
Maar introduceerde wél het begrip kwetsbaar.
Josephine was de vrouw van Ely Culbertson,
Die er ook wel wat van kon.
Het biedsysteem Culbertson vond in hem de ideale verkoper
En was van het welbekende ACOL de voorloper.
In 1929 introduceerde hij ‘The Bridge World’, zijn magazine,
Daartoe geïnspireerd door zijn Josephine.
Zij werden een wereldberoemd bridgepaar,
Met de uitstraling van Diva’s, zo waar”.
(P. van Zinnicq Bergmann, Het Bridge-Epos. Alles over bridge in woord en beeld, Amsterdam, 2014).
Deze fascinerende denksport met een schier oneindig aantal verschillende combinaties van kaartverdelingen is aan de ene kant aanzienlijk gecompliceerder dan bijvoorbeeld klaverjassen, aan de andere kant socialer dan bijvoorbeeld schaken of dammen.
European Bridge League, Lausanne. Photo: Headquarters | European Bridge League (eurobridge.org) en het logo van de World Bridge Federation.
De zegetocht van het bridge in Europa en Zwitserland begon echter pas goed in 1947 met de oprichting van de European Bridge League met zetel in Lausanne. De oprichtingsdatum van de FSB (Fédération Suisse de Bridge) was op 18 maart 1950, gevolgd door de World Bridge Federation in 1958 eveneens met zetel in Lausanne en erkend door het Internationale Olympisch Comité (IOC).
De president van het IOC Juan Antonio Samaranch (1920-2010) verklaarde ter gelegenheid van de opening van de eerste Bridge Grand Prix in het Olympisch Museum van Lausanne in September 1998 dat bridge een denk- én een wedstrijdsport was. Bij de Olympische Winterspelen van 2002 in Utah (USA) was bridge zelfs eenmalig een demonstratiesport.
Bridge heeft een belangrijke plaats in het Zwitserse sociale leven. De FSB telt ongeveer 3 000 leden en 52 clubs. De kleinste club is in Sainte-Croix (kanton Vaud) met vijf leden, de grootste in Zürich met 271 leden. Daarnaast zijn veel bridgers niet bij een club aangesloten en spelen in privéverband.
Cercle de Bridge du Littoral Neuchâtelois
Zwitserse teams nemen deel aan de Wereld- en Europese kampioenschappen, de Sportgames (een soort Olympische Spelen voor bridgers), nationale, regionale en lokale kampioenschappen en toernooien binnen clubs en in steden.
Gerry Link en Max Saesseli waren voor Zwitserland in 1993 kampioen van het Europese kampioenschap seniorenparen. Op de Europese kampioenschappen Open Teams in 1962 en 1971 bereikten Zwitsers teams de derde plaats en de vijfde plaats in 2016. Zwitserland is in 2022 zelfs wereldkampioen geworden.
De FSB kent in competitieverband voor verenigingen de hoogste nationale liga A, de lagere nationale liga B met elk acht teams. Deze spelen in november twee weekenden Round Robin (alle teams spelen tegen elkaar), in het derde weekeinde vinden de finales en barragewedstrijden plaats.
De lagere liga’s I-IV zijn daarentegen geografisch ingedeeld (Oost-, Zuid-, Noordwest-, Noordoost en Centraal Zwitserland) met respectievelijk 16 (liga I), 32 (liga II en III) en 64 (liga IV) teams. Deze liga’s zijn in acht teams opgesplitst die in twee weekeinden op basis van Round Robin spelen met promotie- en degradatiemogelijkheden.
De meertaligheid van het land speelt ook bij bridge een rol. In de meeste bridgeclubs en zeker bij (regionale) toernooien wordt geboden en gecommuniceerd in de drie landstalen Italiaans, Duits en Frans, vaak ook in het Engels en soms zelfs in het Romaans. Bijvoorbeeld: schoppen: Pik, pique, picche, palas en spade; harten: Cœur, cœur, cuori, cours en hearts; ruiten: Karo, carreau, quadri, pizs en diamonds en klaveren: Treff, trèfle, fiori, cruschs en clubs.
De naam van de bridgebond is in het Frans, maar met zetel in het Duitstalige Zürich. De conventies en speeltechnieken onderscheiden zich niet wezenlijk van Nederland. De gemiddelde leeftijd is ook dezelfde, een gezelschap van ouderen met enkele jongeren.
De meest prestigieuze internationale toernooien vinden jaarlijks plaats in St. Moritz, Crans-Montana, Genève en Zürich. De grotere steden en dorpen hebben ook vaak hun jaarlijkse bridge evenementen.
Bronnen: P. van Zinnicq Bergmann, Het Bridge-Epos. Alles over bridge in woord en beeld, Amsterdam, 2014), Fédération Suisse de Bridge, Zürich; Archief Kulm Hotel, Suvretta House, St. Moritz. Belle-Époque hotelmuseum Waldhaus, Flims.
