Bach in Arlesheim

6 maart 2022

De complete orgelwerken van Johann Sebastian Bach (1685-1750) worden van 2022 tot 2024 op het beroemde uit 1761 stammende Silbermann-orgel in de kathedraal van Arlesheim (kanton Basel-Landschaft) ten gehore gebracht.

Het eerste jaar (2022) is vrijwel uitsluitend gewijd aan zijn vroege werken. Deze werken zijn gecomponeerd in zijn jeugd toen hij organist was in Arnstadt (1703-1707) en vervolgens een jaar Mühlhausen tot 1708.

Zijn koralen, maar ook vrije orgelwerken, die zelfs bij sommige kenners onbekend zijn en zelden in concerten worden gespeeld, komen aan bod.

Het merendeel van de koralen komt uit de zogenaamde Neumeister-verzameling, die pas in 1985 werd (her) ontdekt. Zonder deze ontdekking zou een groot derde van zijn vroege werken tot op heden onbekend zijn gebleven.

Het tweede jaar, 2023, is gewijd aan de Weimar-periode (1708-1717), waarin Bach, als hoforganist van hertog Wilhelm Ernst van Saksen-Weimar (1662-1728), de meeste van zijn orgelwerken creëerde. Overigens liet deze hertog Bach in 1708 korte tijd in de gevangenis opsluiten, toen deze een andere opdrachtgever vond.

De grote preludes, toccata’s en fantasieën, met de bijbehorende fuga’s, zullen te horen zijn. Op het programma staan ook de koralen van het “Orgelbüchlein”.

Nadat Bach zich aanvankelijk voornamelijk op (Lutherse) Noord-Duitse modellen had georiënteerd, kwam in deze periode de aanzienlijk frivolere Antonio Vivaldi (1678-1741) naar voren. Dit is te horen in Bachs bewerkingen voor het orgel van de concerti grossi van Vivaldi en Bachs eigen orgelmuziek. Ze ademen in deze periode een flinke portie Italianità.

Het derde jaar (2024) is voornamelijk gewijd aan de periode in Leipzig (1723-1750) en de late orgelwerken, onder andere de verzameling de  “kleine Liebhaberkollektion der sechs Schübler-Choräle,  “Vom Himmel hoch”, zijn “Dritte Theil der Clavier Übung”, het Summa van zijn orgelkunst, de reeks triosonates, sonates en de koralen van het “Leipziger Originalhandschrift” (hoewel de daarin opgenomen stukken dertig jaar eerder zijn geschreven).

(Bron en nadere informatie: www.bach-im-dom.ch).