De Heilige Nepomuk en tramlijn 10 van Bazel
7 februari 2022
’s Werelds meest internationale- en interkantonale tramlijn is nummer 10 die van Dornach (kanton Solothurn), via Arlesheim, Münchenstein, Binningen, Bottmingen en andere dorpen in kanton Basel-Landschaft, naar Bazel (kanton Basel-Stadt) gaat en vervolgens via het dorp Leymen in de Elzas (Frankrijk) uitkomt in Rodersdorf (kanton Solothurn).
Het verloop van deze tramlijn van bijna 27 kilometer zegt ook wat over de grillige grenzen van de kantons en deze landen die in de loop van de geschiedenis tot stand zijn gekomen. In de rubriek lokale historie komt dit aan de orde.
Deze tramlijn verbindt echter ook een historische figuur, zelfs een heilige. Johannes Nepomuk (1350-1393) was priester en biechtvader van Sophia van Beieren (1376-1425), de vrouw van Koning Wenceslaus van Luxemburg (1361-1419), Rooms-Duitse Koning in het Heilige Roomse Rijk van de Duitse Natie.
Hij resideerde in Praag, de belangrijkste stad van Bohemen (Tsjechië). Niet alleen de grandeur van Praag vindt zijn oorsprong in deze periode, ook het standbeeld van Nepomuk op de Karlsbrug staat hiermee in verband.
Wenceslaus heeft Nepomuk door verdrinking in de Moldau laten doden omdat de priester het biechtgeheim van zijn vrouw niet wilde schenden (met op de achtergrond een politiek conflict tussen de bisschop en de koning). Hij is in 1729 heilig verklaard. Hij is onder andere de patroonheilige van het biechtgeheim en de bruggen.
Om deze reden staat hij ook op de brug over de Birs in Dornach, hoewel de heilige niet heeft verhinderd dat de brug in 1813 is verwoest door het hoge water van de Birs.
Vlakbij Rodersdorf staat in de buurt van het dorp Wolschwiller in de Elzas een kapelletje dat gewijd is aan deze heilige (Jean Népomucène in het Frans). De oude kapel is verwoest in de Franse Revolutie in 1789 en in 1893 weer gerenoveerd. Wandelaars van de Schweizer Alpen Club brengen bij gelegenheid het Dona Nobis Pacem ten gehore bij of in de kapel voor zijn en later hun eigen zielenheil.
Voor een heel andere spirituele ervaring zorgde Albert Hofmann (1906-2008). Hij leefde op de Rittimatti in de Zwitserse gemeente Burg in het Leimental. Hij was in 1943 de ontdekker van LSD. Hij is er zelf zeer oud mee geworden, wat niet gezegd kan worden van alle gebruikers van LSD in de Flower Power periode in de zestiger jaren.
Het kasteel Burg in de Gemeinde Burg
De Rittimattenweg is een deel van een wandelroute die loopt van Rodersdorf via het Franse Biederthal en Lutter weer terug naar Rodersdorf. Ook de bron van het riviertje Birsig bevindt zich op deze route. De rivier stroomt ook door Bazel en komt ondergronds bij Hotel Les Trois Rois in de Rijn uit. De eerste exploitant de Birsigthalbahn van deze tramlijn was in 1887 vernoemd naar deze rivier, evenals het Birsigviaduct in Bazel.
Het waterrijke gebied heeft vruchtbare kleigrond die goede mogelijkheden biedt voor landbouw. Diverse kastelen getuigen nog van het economische belang vanaf de middeleeuwen.
In dit Frans-Zwitserse grensgebied kunnen de inwoners overigens met elkaar communiceren in het lokale Allemanische (Oberrheinallemanische) dialect, hoewel de kennis hiervan snel afneemt.
De Zwitserse Alpen Club
De Zwitserse Alpen Club (Schweizer Alpen Club, SAC/Club Alpin Suisse, CAS) organiseert regelmatig wandeltochten in deze omgeving (en elders) in het land.
Hoewel de naam anders doet vermoeden, organiseert de SAC niet alleen skitochten, bergbeklimmingen en andere sporten in het hooggebergte en de Alpen, maar ook (wandel) activiteiten in andere regio’s.
(Meer informatie: www.sac-cas.ch).
