Mont Terri Rock Laboratory
17 maart 2022
Zwitserland staat bekend om zijn uitstekende onderzoeksinstituten en universiteiten. De onderwerpen en thema’s variëren van klimaatverandering, gletsjers, geneeskunde, farmaceutica, CO2-reductie tot technologieën en andere gebieden.
Het land is een van de wereldkampioenen op het gebied van innovatie en octrooien. Ze hebben één ding gemeen: ze vinden plaats aan of boven het aardoppervlakte.
Mont Terri Rock Laboratory
Op 300 meter onder het aardoppervlak, in de buurt van Saint-Ursanne (kanton Jura), wordt echter een innovatief onderzoeksproject uitgevoerd. Het Mont Terri Rock Laboratory vierde in 2021 zijn 25e verjaardag. Wat in 1996 begon als een kleine onderzoeksfaciliteit in de Opalinus klei van de Mont Terri snelwegtunnel is tegenwoordig een internationaal gerenommeerd onderzoekslaboratorium.
De afgelopen 25 jaar is gebleken dat Opalinus klei radioactief afval gedurende zeer lange perioden veilig kan isoleren. Deze klei verhindert bovendien ook dat gassen zoals CO2 uit diepere aardlagen de biosfeer binnendringen, als ze daar worden opgeslagen.
Opalinus klei
De Opalinus klei is gevormd in het Jura tijdperk, zo’n 175 miljoen jaar geleden. Een subtropische zee bedekte toen het gebied. Het ondergrondse water bevat om die reden nog steeds zout en in de rotsen zijn veel fossielen te vinden.
De website geeft een uitstekend overzicht van de geschiedenis van de afgelopen 25 jaar, de ontwikkeling van het laboratorium, de experimenten, de onderzoeksresultaten en geeft ook een vooruitblik op de toekomstige onderzoeksprioriteiten.
Het laboratorium is een ondergronds gangenstelsel met veel niches voor specifiek onderzoek heeft een totale lengte van 1 280 meter. Het is in 1996 begonnen met kleine nissen en is tot 2018 voortdurend uitgebreid.
Organisatie
Meer dan vijfhonderd wetenschappers en ondersteunend personeel van tweeëntwintig partnerorganisaties, overheden, universiteiten en onderzoeksinstellingen in Europa, Japan, Canada, de Verenigde Staten en twee aardoliemaatschappijen zijn erbij betrokken.
Het project heeft drie hoofddoelstellingen: het onderzoeken en ontwikkelen van nieuwe methoden die kunnen worden toegepast in Opalinus klei, maar die ook overdraagbaar zijn op andere argillaire formaties, het karakteriseren van de Opalinus klei, d.w.z. het verwerven van kennis over de fysische, chemische en biologische eigenschappen van deze kleiformatie, en het uitvoeren van experimenten.
Deze laatste tonen vooral het resultaat op lange termijn aan (honderdduizenden jaren) en de bouwbaarheid van een opbergsysteem. De belangrijkste vraag is steeds dezelfde, of het nu gaat om de opslag van radioactief afval of van CO2: is een systeem van ondergrondse opberging veilig en vormt het geen bedreiging op lange termijn voor mensen, geosfeer en biosfeer?
Rechtsgrondslag en financiering
De rechtsbasis is het contract tussen de onderzoekspartners en de Zwitserse operator Swisstopo. Het Zwitserse federale bureau voor topografie swisstopo is het geo-informatiecentrum van de Confederatie.
Sinds 2010 beheert swisstopo het bezoekerscentrum van de Mont Terri samen met NAGRA (Nationale Genossenschaft für die Lagerung radioaktiver Abfälle) und dem ENSI (Eidgenössisches Nuklearsicherheitsinspektorat).
Als eigenaar van de installatie houdt het kanton Jura toezicht op swisstopo en verleent het jaarlijks toestemming om de experimenten uit te voeren. Het kanton heeft hiervoor een commissie van toezicht ingesteld, de zogenaamde Commission de suivi.
Tot op heden zijn ongeveer 180 experimenten uitgevoerd. Hiervan is 75% voltooid, geanalyseerd en gepubliceerd. Momenteel lopen er ongeveer 45 experimenten. De Zwitserse regering dekt ongeveer 40% van het budget.
Onderzoek en experimenten
Het onderzoek houdt zich bezig met het testen en verder ontwikkelen van onderzoekstechnologieën, bijvoorbeeld boor- en uitgraaftechnologieën, continue monitoren van grondwater, geochemische en microbiologische experimenten, het registreren van aardbevingen en de stabiliteit van de berg, het vaststellen van de gronddruk, de ontwikkeling van geschikte hydro-tests in zeer ondoordringbare formaties, het meten van geologische veranderingen in gastgesteente en poriewater in een diep opslagsysteem en methodes voor monitoring op zeer lange termijn.
Toekomst
Het laboratorium wordt uitsluitend voor onderzoek gebruikt. Er zal nooit een opslagplaats komen. Een belangrijk kenmerk is dat de partners vrij zijn in de keuze van hun onderzoeksprioriteiten.
Het centrale thema blijft onderzoek naar een bergingsplaats voor de ondergrondse opslag van radioactief afval, energiestrategieën en CO2-experimenten.
(Bron en nadere informatie: www.mont-terri.ch).