De geheimen van het Wägital
7 oktober 2022
Een herfstwandeling langs de oevers van de Wägitalersee biedt alles wat het Alpenlandschap te bieden heeft: bergen, bossen, weides, een meer, beekjes, een dorp, boerderijen, koeien, schapen en op deze dag (5 oktober)zelfs mooi weer. Zwitserland uit de brochure van het toeristenbureau.
Het dorp is echter niet het dorp en het meer is niet het meer uit 1924. In oktober 1847, dit jaar 175 jaar geleden, was het bovendien niet idyllisch in het Wägital en zijn twee dorpen Innerthal en vorderthal.
Het kanton mobiliseerde weerbare mannen voor het leger van de Sonderbund. Deze opvolger van de in 1841 ontbonden Sarnerbund verenigde in 1845 de katholieke kantons Zug, Luzern, Freiburg, Wallis, Schwyz, Obwalden, Nidwalden (Unterwalden) en Uri.
Deze kantons verzetten zich tegen een te machtige federale overheid en wilden daarentegen hun soevereiniteit houden. Bovendien hadden andere kantons in strijd met de Grondwet kloosters opgeheven. Luzern reageerde daarop door de Jezuïeten weer een prominente rol te geven in het onderwijs. Dit leidde tot een militaire tegenactie van inwoners van protestante kantons.
De liberale kantons die een sterke federale overheid voorstonden en protestants waren (alleen St. Gallen, Tessin en Solothurn waren grotendeels katholiek) erkenden deze Sonderbund niet en in de Tagsatzung (zeg maar de Staten Generaal van de kantons) verklaarden ze deze illegaal.
Zij hadden de meerderheid in bevolking, economische macht en de politiek. Als het ware een soort voorloper van de scheidslijnen in de Amerikaanse burgeroorlog (1861-1864). De protestante kantons Basel-Stadt en Neuchâtel en het katholieke Appenzell Innenrhoden bleven neutraal.
Daarna nam het conflict zijn loop met de (anti) climax van de veldslagen in Gisikon en Meierskappel in november 1847. De Sonderbund was de verliezende partij, maar de winnende kantons van de federatie toonden zich verzoenlijk.
Dit kwam onder andere tot uitdrukking in de Nieuwe Grondwet van 1848. De Federale overheid kreeg weinig bevoegdheden en dan nog alleen na instemming van de kantons én van de burgers. Zij bleven de soeverein, ook in de nieuwe Grondwet en tot de dag van vandaag.
De Raad van Staten (Ständerat/Conseil d´États) was de Tweede Kamer met volledig gelijkberechtigde kantons én met exact dezelfde bevoegdheden als de Nationale Raad of de Eerste Kamer (Nationalrat/Conseil fédéral). Iedere wet moest ook de toestemming hebben van een absolute meerderheid van de kantons in de Raad van Staten.
Deze opzet was bedoeld om de kleinere katholieke-conservatieve kantons een aanvaardbare (tegen) stem te geven in de federale systeem en de meerderheid van grotere en machtigere overwegend protestante kantons.
Ook op religieus gebied werd de protestante soep niet zo heet geheten en het katholieke onderwijs en de kerk kregen grondwettelijke rechten.
Het herbouwde Innerthal
Vanaf 1848 was het weer rustig in het Wägital. Tot 1924. Dan verdwijnt het dorp Innerthal om plaats te maken voor het stuwmeer, dat is ontstaan na het aanleggen van de stuwdam. Het dorp en zijn middeleeuwse kerk zal worden hoger op de heuvel worden herbouwd.
Als bomen, water, dorpen en kantons konden spreken.
De Zwitserse Alpen Club
De Zwitserse Alpen Club (Schweizer Alpen Club, SAC/Club Alpin Suisse, CAS) organiseert regelmatig wandeltochten in deze omgeving (en elders) in het land.
Hoewel de naam anders doet vermoeden, organiseert de SAC niet alleen skitochten, bergbeklimmingen en andere sporten in het hooggebergte en de Alpen, maar ook (wandel) activiteiten in andere regio’s.
(Meer informatie: www.sac-cas.ch).
Bron en verdere informatie: René Roca, Historisches Lexikon der Schweiz, HLS
