De Zwitserse politie
22 november 2022
De politie in Zwitserland is ook sterk gedecentraliseerd. De federale overheid (de federatie) heeft een beperkt aantal bevoegdheden. In verband met een toename van internationale en grensoverschrijdende criminaliteit en Europese samenwerking heeft de federatie wel meer bevoegdheden dan een aantal decennia geleden.Hieronder volgen in het kort de hoofdlijnen van de organisatie, taken en structuur.
De 26 kantons hebben in principe de soevereiniteit. Dit is een eeuwenoude bevoegdheid van de kantons, die in de federale grondwet van 1848 niet is veranderd. De federatie heeft alleen bevoegdheden die door de kantons en het volk na een referendum zijn overgedragen.
De federale grondwet belast de federatie met de volgende bevoegdheden op politiegebied.
Bescherming van personen en gebouwen van de Confederatie, met inbegrip van beschermingsverplichtingen uit hoofde van het internationale recht; politiebevoegdheden in verband met de uitoefening van douanetaken; waarborging van de veiligheid op het gebied van het openbaar vervoer en het luchtverkeer; politiebevoegdheden binnen de strijdkrachten.
De federale politiedienst
De federale politiedienst (Bundesamt für Polizei/L’Office fédéral de la police (Fedpol) heeft de functie van algemene politiedienst van de Confederatie. Fedpol is het uniforme aanspreekpunt voor de kantonale en gemeentelijke politiekorpsen en internationale coördinatie en samenwerking en vervult strafrechtelijke, veiligheids-, administratieve en ondersteunende politietaken.
Fedpol coördineert bepaalde grensoverschrijdende kwesties voor de kantons, met name de bestrijding van cybercriminaliteit en georganiseerde misdaad, mensenhandel en -smokkel.
Fedpol beheert en onderhoudt ook een centraal politie-informatiesysteem ten behoeve van de kantonale en federale wetshandhavingsinstanties, mede in verband met Europese samenwerking (onder andere Schengen).
Ten slotte is Fedpol het nationale platform voor informatie, coördinatie en analyse voor de kantonale en internationale partners in de politiesector.
Ook op het gebied van het strafrecht heeft de federatie een beperkt takenpakket. Het bureau van de procureur-generaal (die Bundesanwaltschaft) is samen met de federale recherche van Fedpol verantwoordelijk voor de vervolging van georganiseerde criminaliteit, financiering van terrorisme en complexe zaken op het gebied van economische criminaliteit.
Enkele politietaken worden uitgevoerd door de federale recherche (Bundeskriminalpolizei (BKP). De Federale Veiligheidsdienst (Der Bundessicherheitsdienst (BSD) vervult veiligheidspolitieke taken om personen en gebouwen te beschermen.
Het leger
Het leger heeft ook bepaalde politietaken op federaal niveau. Deze taken worden uitgevoerd op basis van het militaire recht. Daarnaast wordt het leger ingezet als steun voor civiele autoriteiten bij bedreigingen van de binnenlandse veiligheid en bij buitengewone situaties, evenementen of gelegenheden (bijvoorbeeld het Economisch Wereldforum of staatsbezoeken).
De inlichtingendienst
De Federale Inlichtingendienst (Nachrichtendienst des Bundes (NDB) is verantwoordelijk voor informatiegaring op relevante gebieden binnen de federatie en international. Ze valt onder het Federale Departement van Defensie, Civiele Bescherming en Sport (Departement für Verteidigung, Bevölkerungsschutz und Sport (VBS).
De grenswacht
De Zwitserse grenswacht (das Schweizerische Grenzwachtkorps (GWK) is het gewapende onderdeel van de federale douane (Eidgenössischen Zollverwaltung (EZV) en valt onder het federale ministerie van Financiën (Eidgenössischen Finanzdepartement (EFD). De grenswacht voert taken uit op het gebied van douane, veiligheidspolitie en migratie.
De kantons regelen de taken en bevoegdheden en de organisatie van hun politiekorps in de kantonale politiewetten. Deze politiewetten stemmen grotendeels overeen wat betreft de bevoegdheden en taken van politie.
Politiekorps Basel-Landschaft, Politiebureau Allschwil. “1991, 700 jaar Zwitserse Confederatie”. Foto: TES
De oorsprong van de meeste politiekorpsen ligt in het eerste decennium van de 19e eeuw in de nieuwe confederatie (1803-1813) en is niet identiek aan de volgorde waarin de kantons tot de confederatie zijn toegetreden. De Zwitserse traditie is dat elk politiekorps zijn eigen uniformen en insignes heeft.
De kantons hebben een grote vrijheid om hun politie te organiseren, met inbegrip van opleiding, bewapening, uitrusting en uniformen. Tegelijkertijd bestaat er een nauwe samenwerking tussen de korpsen op deze gebieden.
De kantonale politiekorpsen beschikken over speciale eenheden, interventiegroepen en organisaties zoals de scheepvaartpolitie of de luchthavenpolitie.
De kantons werken onderling samen in het kader van regionale politieconvenanten en de harmonisering van informatie en IT.
De gemeente
Naast de kantonnale politie spelen ook de gemeentelijke politiediensten een rol in de handhaving en bij het uitvoeren van andere politietaken. De bevoegdheden zijn in de kantonale grondwetten vastgelegd.
Gemeentelijke politiediensten zijn vooral ontstaan in kantons waar gebieden moeilijk toegankelijk zijn, zoals in Wallis of Graubünden, of waar gemeenten traditioneel een hoge mate van autonomie hebben. Andere kantons hebben daarentegen geen gemeentepolitie. Naast de 26 kantonale korpsen zijn er ongeveer 300 gemeentelijke politiekorpsen, wat niet veel is op ongeveer 2 200 gemeentes.
(Bron en verdere informatie: www.admin.ch; www.polizei.ch);
