Koptisch textiel
21 juli 2018
De Late Oudheid speelde zich in de vierde tot de zesde eeuw en de overgang van het Romeinse Rijk en de grote volksverhuizingen en de opkomst van het Christendom.
Vanaf keizer Augustus (63 v.C.-14 n.C.) tot de 5e eeuw was het Rijk politiek, juridisch en sociaal verenigd. Cultureel was het Rijk echter geen eenheid, hoewel het Romeins-Latijnse element de toon aangaf.
In het Oosten was de Grieks-Hellenistische cultuur doorslaggevend. Ook de culturen van het Nabije Oosten wonnen aan belang binnen en buiten het rijk vanaf de tweede eeuw n. Chr.
De Constitutio Antoniniana van keizer Caracalla in 212 (volgens welke alle inwoners van het Romeinse Rijk tot Romeinse burgers werden gemaakt) stemde overeen met de uitwisseling van alle nationaliteiten en culturele krachten.
In deze tijd brak ook het christendom door in het Romeinse Rijk. Hoe meer de oude culturele krachten plaats maakten voor buitenlandse invloeden, des te meer brokkelde de uniformiteit af.
In de loop van de 5e en 6e eeuw vond er een renaissance plaats van het Egyptische nationale bewustzijn, die ook leidde tot de nieuwste vorm van de Egyptische taal en cultuur, het Koptisch.
Zoals overal in de Oude Wereld heeft Rome de Griekse (resp. hellenistische en ptolemeïsche) cultuur voortgezet en doorgegeven. De Grieken hadden eerder de cultuur van de Farao’s verdreven.
De Arabieren maakten in 639 voorgoed een einde aan de Romeins-Griekse (Byzantijnse) cultuur in het Midden-Oosten. Een antichristelijke houding werd merkbaar en in de negende eeuw waren de meeste Egyptenaren Moslim.
De Christelijke Koptische kunst bleef echter behouden. Een aantal gewaden met figurale en decoratieve motieven is te zien in het Reto-Romaans Museum in Chur. Deze gewaden gedateerd op de periode van de derde tot de twaalfde eeuw.
De tendens naar oriëntaalse geometrische voorstellingen, die na de Arabische invasie van de Islam toenam, werd gevolgd door afbeeldingen uit het Oude en Nieuwe Testament, scènes en individuele figuren uit de Griekse mythologie en Byzantijnse motieven. Deze complexiteit en vermenging van culturen en religieuze motieven is het kenmerkend voor de kunst van de Kopten.
(Bron: I.R. Metzger, Koptische Textielen, Chur 1999).