Iedereen die zich afvraagt wat plankton, bacteriën, geur en reuk, zalm, empathie voor vissen en het wonderlijke maar grotendeels onbekende ecosysteem van de oceanen met kunst te maken hebben, zou de nieuwe tentoonstelling in de Kulturstiftung Basel H. Geiger | KBH.G moeten bezoeken (zoals altijd zijn de toegang en de Duits-Engelse catalogus gratis).
De stichting wijdt een interactieve tentoonstelling aan de ecologische uitdagingen van onze tijd (EXPERIMENTAL ECOLOGY – Art x Science in Dialogue). In vijf thematisch verschillende projecten documenteert de tentoonstelling het engagement van transdisciplinaire en internationale teams met actuele en dringende vragen op het gebied van ecologie, biologie en klimaatonderzoek.
Ecologie als wetenschappelijke discipline erkent de inherente complexiteit en onderlinge verbondenheid van natuurlijke systemen. Het wordt steeds duidelijker dat deze complexiteit verder gaat dan de wetenschap. Er is ook vraag naar kunst. Het project EXPERIMENTAL ECOLOGY, in 2022 opgericht door de curatoren, gaat uit van de noodzaak om ecologisch onderzoek te doen via interdisciplinaire samenwerking.
De tentoonstelling benadrukt het potentieel van kunst om niet alleen de urgentie van ecologische problemen en ontwikkelingen over te brengen en het publiek te mobiliseren, maar ook om de schoonheid van de natuur te tonen en te begrijpen.
“Mensen zijn nooit gescheiden geweest van de natuur en alleen door onze evolutionaire geschiedenis en de uitdagingen waar alle organismen voor staan te begrijpen, kunnen we onze eigen natuur echt waarderen. We zijn dieren en net als ieder ander dier maken we deel uit van de natuurlijke wereld. We moeten dus eerst de ecologie van deze wereld begrijpen” (Alex Jordan, EXPERIMENTAL ECOLOGY – Kunst x Wissenschaft im Dialog, p. 39. Bazel 2023)
De vijf internationale teams en hun projecten
Ingo Niermann en de Bioloog Alex Jordan, 2023, Welcome to My World, Installation, Experimental Ecology, KBH.G. Foto: Kulturstiftung Basel H. Geiger | KBH.G
Vissen, de mens en empathie
In het project Welcome to My World stellen kunstenaar en auteur Ingo Niermann en bioloog Alex Jordan de vraag: “Hoe voelen vissen zich?” of “Hoe voel je je als een vis?”. Ze creëren een AI-scenario waarin bezoekers empathie kunnen ontwikkelen met een nogal onopvallend zeedier en voor zijn leven en gevoelens, want voor de kunstenaars staat vast “dat de zee de grootste uitdaging is voor de uitbreiding van de menselijke liefde”. Een workshop bij de tentoonstelling vindt plaats op 12 september.
Sissel Tolaas, Christina Agapakis, The Suiss_ The Cheese, 2023, Installation, Experimental Ecology, KBH.G Foto.: Kulturstiftung Basel H. Geiger | KBH.G
Kaas, geur en menselijke huid
Geuronderzoeker Sissel Tolaas en biologe Christina Agapakis houden zich bezig met de perceptie en acceptatie van geur in de samenleving. Ze onderzoeken de microbiële elementen van menselijke lichaamsgeur, die een zeer vergelijkbare microbiële oorsprong heeft als de geur van kaas (in The SUISS_The Cheese project). Om dit verband verder te onderzoeken, experimenteren ze met het maken van kaas met behulp van microbiële elementen van de menselijke huid. Op 7 oktober is er een workshop.
Michelle-Marie Letelier, Karin Pittman, Salm Ethos, 2023, Installation, Experimental Ecology, KBH.G. Foto: Kulturstiftung Basel H. Geiger | KBH.G
Zalm, zalmkwekerij en biosfeer
Marine- en visbioloog Karin Pittman en kunstenaar Michelle-Marie Letelier onderzoeken in hoeverre een gebrek aan empathie een succesvolle bestrijding van klimaatverandering in de weg staat. In hun project Salm Ethos kijken ze naar de geopolitieke effecten van het kweken van zalm. Vooral van het noordelijke halfrond kweken zalm in het zuidelijke halfrond. Dit is precies waar het probleem ligt: zalm is niet inheems op het zuidelijk halfrond (Chili, bijvoorbeeld), maar toch wordt hij daar gekweekt voor de wereldmarkt. Deze en andere vragen komen ook aan bod in het interactieve toneelstuk Salm Ethos, dat drie keer wordt opgevoerd tijdens de tentoonstelling (20 september, 1 oktober en 29 oktober).
Zheng Bo, Matthias Rillig, The Political Life of Plants 2, 2023, Installation, Experimental Ecology, KBH.G. Foto: Kulturstiftung Basel H. Geiger | KBH.G
Mensen, planten en bomen
De kunstenaar Zheng Bo en de bioloog Matthias C. Rilling bespreken in hun project The political Life of Plants 2 de relatie tussen mensen en planten. Daarbij betrekken ze de biologie, economie, politiek en communicatie van en tussen planten en het plastic in de (zee) bodem. “Bodemecologie is van cruciaal belang voor het bieden van een verscheidenheid aan ecosystemen die de mens dienen, maar ook voor het beperken van de klimaatverandering.” Hoe veranderen planten door de klimaatverandering, hoe passen ze zich aan en hoe kunnen mensen hun begrijpen. Door perspectieven en rollen om te draaien, komen planten en bomen in een ander daglicht te staan.
Riikka Tauriainen, Meike Vogt, Plankton Imaginary, 2023, Installation, Experimental Ecology, KBH.G. Foto: Kulturstiftung Basel H. Geiger | KBH.G
Plankton – de miljarden jaren oude motor van de evolutie (zie ook Microscopia. Le plancton, du Léman à l’océan)
Wat is de rol van plankton in het maritieme ecosysteem en in de regulering van het klimaat op aarde? Met deze vraag, getiteld Drifting into the Plankton Imaginary, dompelen kunstenaar Riikka Tauriainen en klimaatonderzoeker en maritiem ecoloog Meike Vogt ons onder in de oeroude wereld van plankton. “Plankton is gevoelig voor veranderingen in het milieu en de toestand waarin het verkeert komt overeen met het welzijn van al het zeeleven.” De mens is, op de dagkaart van het heelal, pas een paar seconden voor twaalf oud. Het plankton staat aan het begin van de miljarden jaren oude evolutie. Op 21 oktober vindt er een workshop plaats.
Conclusie
Kunst kan verandering teweegbrengen, daar zijn curator Martina Huber en curator Gianni Jetzer (en de Kulturstiftung Basel H. Geiger | KBH.G) van overtuigd:
“Ecologie is tegenwoordig een wijdvertakt kennisgebied waarin zich interessante subcategorieën hebben ontwikkeld. In het laatste decennium is de invloed van de mens op de biosfeer van de aarde een dringende kwestie geworden die op verschillende niveaus wordt aangepakt. Artistieke en wetenschappelijke benaderingen worden echter vaak gescheiden, omdat er nauwelijks ruimte is voor uitwisseling. Daar willen we verandering in brengen” (Martina Huber und Gianni Jetzer, EXPERIMENTAL ECOLOGY – Kunst x Wissenschaft im Dialog, S. 17-22. Basel 2023).