1848 en 1849 waren onzekere jaren voor de nieuwe Zwitserse Confederatie. De Sonderbundoorlog van 1847, de kwestie Neuchâtel en de nieuwe grondwet van 1848 waren beslissende gebeurtenissen voor de oude Confederatie van 25 soevereine kantons en hun veelal verschillende historische, religieuze, politieke, taalkundige en geografische oriëntaties.
Deze eerste democratische staat (gemeten naar de maatstaven van die tijd) op het Europese continent was als het ware de eerste Europese Unie. De aangrenzende regio’s van Zwitserland waren in die jaren veel turbulenter. Opstanden en revoluties in Frankrijk, (Habsburgs) Italië, Oostenrijk en Duitsland (de Duitse Confederatie) eindigden in militair geweld en een nieuw absolutisme.
Duizenden (politieke) vluchtelingen vonden hun toevlucht in Zwitserland, zeer tegen de zin van de heersers in de buurlanden. De Oostenrijkse kanselier Klemens von Metternich (1773-1859) dreigde zelfs met een invasie!
Het Groothertogdom Baden (1806-1918) was een van de belangrijkste revolutionaire gebieden in de Duitse Bond. Na de tentoonstelling in het Dreiländermuseum in Lörrach presenteert het museum in Rastatt nu in het prachtige Residenzpalast een tentoonstelling over de opstand in Rastatt van 1848 en 1849. Na de mislukte opstand zochten en vonden veel Badense burgers hun toevlucht in Zwitserland.
De tentoonstelling is voornamelijk gewijd aan de twee fasen van de Badense revolutie en concentreert zich op de politiek en het militaire verloop. De opstand werd in militair opzicht gedomineerd door de drie “legers” van de leiders Friedrich Hecker (1811-1881), Georg Herwegh (1817-1875) en Gustav Struve (1805-1870) en de veldslagen bij Kandern, Dossenbach en Staufen.
Het jaar 1849 kenmerkte zich door de vlucht van de groothertog van Baden en de soldatenopstand in Rastatt. De tentoonstelling belicht ook het Badense leger tijd en de vesting Rastatt in het bijzonder. De nederlaag van het Badense revolutionaire leger in de vesting Rastatt op 23 juli 1849 markeerde het hoogtepunt en eindpunt van de revolutie.