Dada en roeiclub Aviron Romand in Zürich 1914-1918

16 september 2024

1916 is niet alleen het jaar van de oprichting van Dada. Dada ontstond in Zürich uit een initiatief van kunstenaars die de Eerste Wereldoorlog (1914-1918) en het oude Europa letterlijk en figuurlijk waren ontvlucht.

In hun beleving had de oude kunstwereld verzaakt en deze catastrofe mede mogelijk gemaakt. Ook Zwitserse burgers waren van de partij. De bijeenkomsten van Dada vonden plaats in Cabaret Voltaire aan de Spiegelgasse 1. Dada als beweging bestond maar korte tijd, tot 1920, maar haar invloed reikt tot het heden.

Leden van Aviron Romand rond 1910. Foto: 125 ans Aviron Romand

Een kilometer verderop vond in Zurich echter een andere opmerkelijke gebeurtenis plaats. Vijf roeiverenigingen hadden in 1892 hun clubhuis aan de rand van het meer: de Seeclub, Nordiska (van de vier Noordse landen Finland, Noorwegen, Zweden en Denemarken), de Polytechniker Ruderclub Zürich, een Hongaarse club en de roeiclub Aviron Romand (opgericht in 1892).

De gevechtspiloot Raoul Coquard (1892) in een Breguet XIV. Foto: 125 ans Aviron Romand (Archive Familie Coquard)

Ten tijde van de emotioneel beladen Röstigraben in de oorlogsjaren waren 36 Franse, Zwitserse en Elzasser leden van Aviron Romand vrijwilliger in het Franse leger. Ze dienden bovendien in het elite onderdeel van het leger: de luchtmacht. Nog opmerkelijker: het Franse escadrille BR 218, het onderdeel waarin ze dienden, nam zelfs het logo van Aviron Romand over.

Ze vochten in de lucht op alle fronten: Verdun, de Somme, Noyon, Saint-Quentin, Vlaanderen, Mont Kemmel en de Marne. Ze schakelden zelfs twee Duitse ‘Dikke Berthas” (Dicke Bertha) uit! Hun prestige was zo groot, dat  escadrille 218 maar liefst 7 onderscheidingen kreeg. Vijf vrijwilligers overleefden het echter niet, zes raakten gewond.

Deze oorlog is al meer dan 100 jaar verleden tijd. Aviron Romand bestaat echter nog steeds in het fraaie complex aan het meer van Genève, evenals Nordiska, de Seeclub en de Polytechniker Ruderclub Zürich.

Aviron Romand strijdt tegenwoordig niet meer in de lucht, maar roeit uitsluitend, bij gelegenheid met andere clubs uit de Romandie (bijvoorbeeld met Société Nautique Neuchâtel) maar nog steeds in een internationale setting met ook een Franse club in het complex.

Het logo van de Aviron Romand is al even eenvoudig, als haar daden groot zijn: drie rode horizontale strepen, die nog steeds het clubgebouw sieren!

(Bron: 125 ans Aviron Romand ( Zürich 2017)