Carlo Borer, Sleeping with the Gods, Kulturstiftung Basel H. Geiger | KBH.G.. Foto/Photo: TES.

Kent u deze dieren nog: Psephurus gladius (Chinese lepelsteur 2019), Diceros bicornis longipes (West-Afrikaanse zwarte neushoorn 2011), Ectopistes migratorius (Trekduif 1914), Porphyrio albus (Lord Howe purperkoet 1834), Thylacinus cynocephalus (Tasmaanse tijger of buidelwolf 1936), Hydrodamalis gigas (Steller zeekoe 1768), Coregonus gutturosus (Bodenseehouting 1970), Raphus cucullatus (Dodo 1690),  Lagorchestes leporides (Oostelijke buidelhaaskangoeroe 1890), Lipotes vexillifer (Chinese Rivierdolfijn 2002) en Equus quagga quagga (Quagga) ? Waarschijnlijk niet. Ze zijn uitgestorven vanaf 1690.

De grootschalige installaties getiteld in de tentoonstelling “Sleeping with the Gods” van de kunstenaar Carlo Borer (1961) tikken de mijlpalen aan op de evolutionaire tijdlijn. Ze verbeelden de demografische ontwikkeling op basis van modellen van de VN en het dramatische verlies van diersoorten sinds 1700.

De explosieve demografische groei

De explosieve demografische groei en het uitsterven van diersoorten staan centraal in deze expositie. Anderzijds is de kunstenaar gefascineerd door de technologische vooruitgang.

Dat is de hoopvolle boodschap van de expositie van de Kulturstiftung Basel H. Geiger | KBH.G. Of het ook deze keer zal werken, na het opmerkelijke herstel van de Rijn of het verdwijnen van de Smog in Londen bijvoorbeeld, valt nog te bezien.

Het is een goed ontworpen en artistiek krachtige weergave van hoe beide samenhangen, hoewel het onderwerp niet vaak opduikt in de huidige klimaatdiscussies.

Carlo Borer is een kunstenaar die zich toelegt op installaties. Zijn technieken en  materialen komen meestal uit de industrie en wetenschap.

Ontwerp, materiaal, effect en aanpak hebben een wetenschappelijke basis. Hij werkt hiervoor samen met experts en wetenschappers. Dat geldt ook voor deze tentoonstelling. De onderliggende boodschap is, dat de mensheid haar eigen leefomgeving aantast.

Digger

Destructieve machines en fragmenten van een kwetsbare planeet worden gesymboliseerd door zijn sculptuur “Digger”, een constructie die eruit ziet als een symbiose van buitenaards wezen en een mijnmachine. Het symboliseert de exploitatie van de natuur door de mens. De machine leidt een eigen bestaan en zijn schepper heeft het niet meer onder controle.

Maanlandschap 

In een tweede tentoonstellingsruimte toont een installatie een deel van het maanlandschap één op één maar gefragmenteerd, gebaseerd op gegevens van de NASA. De maan vertegenwoordigt een dode planeet. In zijn hier getoonde vorm is hij uiteengevallen en dient hij de wetenschap slechts als een forensisch onderzoeksobject, zonder respect voor het object.

Sleeping with the Gods

Het hart van de tentoonstelling is een grootschalige installatie, een tijdlijn van het jaar 1700 tot vandaag. De vloer vertegenwoordigt de tijd ongeveer 320 jaar geleden. Verschillende met gras begroeide kegels van verschillende hoogten lopen gestaag omhoog tot sommige uitdoven, de uitgestorven diersoorten. In het midden rijst een machtige, hoogglans gepolijste kegel van roestvrij staal op.

Deze vertegenwoordigt de explosieve demografische ontwikkeling sinds met name 1800. De met gras bedekte kegels zijn de diersoorten die eerst worden gedecimeerd en uiteindelijk zijn uitgeroeid door menselijke inmenging.

Hierboven  genoemde diersoorten krijgen een symbolisch gedenkplaatje in neonschrift. Het schrift in Latijnse namen van de uitgestorven dieren is afkomstig van de moeder van de kunstenaar.

Fibonacci

Een andere sculptuur van roestvrij staal, geplaatst op een stapel schroot als een dunne pijp of een lange hoorn, toont de ontwikkeling van het aantal mensen van de afgelopen tweeduizend jaar, gebaseerd op demografische gegevens.

De mensheid leefde eeuwenlang in afhankelijkheid van de natuur totdat in de achttiende eeuw de industrialisatie op gang kwam. Vanaf die tijd zijn de verhoudingen drastisch veranderd. De mensheid wordt nu geconfronteerd met de gevolgen van haar ingrijpen in de natuur, gesymboliseerd door het schroot.

Op het schroot vermeldt de kunstenaar de getallen van Fibonacci. Deze getallen vertegenwoordigen de exponentiële bevolkingsgroei volgens zijn model in zijn boek Liber Abaci uit 1202. Leonardo da Pisa of Fibonacci (ca. 1170 – ca. 1240) bedacht deze getallenreeks voor de voortplanting van konijnen.