Het Napoleon Museum Arenenberg en het (museum) eiland Mainau GmbH organiseren met andere partners in 2023 het tentoonstellingsproject Grüne Fürsten am Bodensee (Groene vorsten aan het meer van Konstanz (Bodensee).
Centraal staan persoonlijkheden die de geschiedenis van tuinen in Europa mede vorm hebben gegeven door de door hen aangelegde parken en landbouwinnovaties: prins Nicolaas II Esterházy (1765-1833) op het eiland Mainau in het meer van Konstanz en keizer Napoleon III (1808-1873) op de Arenenberg (kanton Thurgau) aan het meer van Konstanz en in Parijs.
Tentoonstellingen in het Natuurmuseum Thurgau, het Archeologiemuseum Thurgau en het Museum Ittingen tonen nog meer aspecten van de vormgeving en het gebruik van het landschap in deze periode van de 19e eeuw.
De aanleiding voor de tentoonstelling is de 150e sterfdag de Franse keizer Napoleon III, die opgroeide aan het Bodenmeer, en de 190e sterfdag van vorst Nicolaas Esterházy.
De tentoonstellingen op de Arenenberg en het eiland Mainau zijn gewijd aan deze “groene” vorsten en hun botanische belangstelling en creaties en het (vroege) besef van het belang van deze groene oases als openbare recreatiegebieden en de functie van tuinen als plaatsen van agrarische innovatie.
Franz Xavier Winterhalter (1805-1873), Keizer Napoleon III, 1855. Collectie: Arenenberg, Napoleon Museum.
Napoleon III
Op de Arenenberg staan de door Louis Napoleon en later door keizer Napoleon III in Parijs aangelegde parken centraal. Als de kleine prins Louis Napoleon kreeg hij de passie voor alles wat groen was met de paplepel ingegoten.
Zijn grootmoeder keizerin Josephine de Beauharnais (1763-1814) had met de aanleg van haar park rond het kasteel Malmaison bij Parijs, met zijn beroemde kassen, plantencollecties en kweeksuccessen, in heel Europa normen gesteld en het tuinieren salonfahig gemaakt.
In zijn ballingschap aan het meer van Konstanz in de Arenenberg was de prins ook geïnspireerd door de interesse van zijn moeder Hortense de Beauharnais (1783-1837). Samen ontwikkelden zij een landschapspark rond het kasteel Arenenberg.
Martin Knoller (1725-1804), Nikolaus II. Esterházy, 1793. Collectie: Fürst Esterházy Privatstiftung Eistenstadt.
Nicolaas II Esterházy
Het is weinig bekend dat Nicolaas II Esterházy in 1827 het eiland Mainau van de deelstaat Baden kocht en het park, dat voordien symmetrisch in barokstijl was aangelegd, omvormde tot een moderne Engelse landschapstuin met een netwerk van paden.
Tussen de aristocratische tuiniers aan het meer van Konstanz ontstond al snel een levendige uitwisseling. Ze bezochten elkaar en presenteerden de voortgang van hun projecten, ze wisselden botanische ervaringen en planten uit. Ook een bloeiende scene van schrijvers, kunstenaars, onderzoekers en sociale vernieuwers werd aangetrokken door de levenshouding van de groene prinsen.
Afbeelding: Napoleon Museum Arenenberg.