Charmey, Cerniat en Broc, kleine dorpen met een groots verleden en heden

Cerniat, nooit van gehoord? Toch is dit dorp in de gemeente Val-de-Charmey (kanton Freiburg) de vestigingsplaats van de enige Chartreuse in Zwitserland.

De Chartreuse de la Valsainte (le val de tous les saints) is in 1924  opgericht door Girard de Corbières, Seigneur van de Corbières. Freiburg verwierf de Seigneurie in 1553. De Chartreuse is, afgezien van de kapel, niet toegankelijk voor het publiek en functioneert nog steeds.

Foto: Les moines Chartreux ©: Monastère de la Grande Chartreuse

De naam van het dorp heeft ook een lange geschiedenis achter zich. Het woord Cerniat is afgeleid van het woord ‘cierne’ in het patois en betekent weide. De oorsprong gaat terug op het Latijnse woord circinus, ‘cerné’ in het Frans.

Het dorp ligt in het huidige district Gruyère van het kanton en de graven van Gruyère speelden tot hun faillissement in 1553 ook een belangrijke rol in deze regio.

Cerniat en het nabijgelegen Charmey fuseerden in 2014 tot de gemeente Val-de-Charmey. De Seigneurs van de Corbières bestuurden ook Charmey tot 1454. De graven van Gruyère verwierven het dorp in dat jaar. Vanaf 1555 maakt Charmey deel uit van kanton Freiburg.

Charmey was in de 17e en 18e eeuw een belangrijke handelsplaats op de verkeersweg naar Lyon. De beroemde Gruyère kaas en de unieke kelders voor het rijpingsproces van kaas (les caves à fromages de la Tzintre) waren de belangrijkste troeven.  De grote herenhuizen herinneren nog aan deze twee ‘Gouden Eeuwen’ van het kleine dorp.

Musée Charmey

Het dorp is tegenwoordig onder andere bekend vanwege zijn badhuiscomplex,  hotelfaciliteiten, prachtige natuur en mogelijkheden voor winter- en zomertoerisme en huisvest bovendien een interessant museum.

Broc is ook een dorp dat buiten Zwitserland geen al te grote bekendheid geniet. De toegang tot het dorp herbergt echter al een lange historie. Het eeuwenoude kasteel (Château) d’En Bas (12e eeuw) is dan ook de toegangspoort tot het dorp.

De baronnen van Montsalvens bewoonden het kasteel van 1340 tot 1555. In dat jaar verwierf Freiburg ook de deze baronnie en Broc. De huidige stenen brug stamt uit 1580 en is de vervanger van de veel oudere houten brug. In de 19e en 20e eeuw is het kasteel nog diverse keren verbouwd.

De kapel de Notre-Dame des Marches (18e eeuw), aan de voet van de Dent de Broc, op nog geen kilometer van het dorp, is de religieuze hoofdattractie.

Fabriek en maison Caillier

Broc heeft echter ook veel zoets te bieden, namelijk de chocoladefabriek Cailler. Deze chocolade-kunstenaars zijn een van de oudste chocolademerken ter wereld. Het Maison Cailler geeft op een interactieve en letterlijk tastbare  wijze vorm aan de komst van de cacaobonen naar Europa, de opkomst van de Zwitserse chocoladefabrikanten en Cailler in her bijzonder.

Kunst in Maison Cailler 

Van een andere orde is het informatie- en voorlichtingscentrum Electrobroc. Deze instelling toont aan de hand van documentatie, films, apparatuur. maquettes en andere visualisatie de fascinerende wereld van elektriciteit, de (huidige) veranderingen en aanpassingen en de functie en rol van elektriciteit voor het milieu, klimaat en de energieverzorging.

Impressies van Charmey

Het hotel- en badhuiscomplex van Charmey

Echallens, het dagelijkse brood en religieuze tolerantie

Graan en Brood kent iedereen. Wie kent echter het graan en brood museum (Musée du blé et du pain) in  Echallens (kanton Waadt)?  Echallens ligt in een van de graanrijkste regio’s (le Grenier de la Suisse) van Zwitserland en bovendien aan de handelswegen naar Yverdon-les-Bains, Lausanne, Romont, Moudon en Freiburg).

Het museum opende zijn deuren in mei 1988. Het is gevestigde in de oude boerderij Panchaud  (pain chaud, warm brood of het beroep van bakker, of wellicht “panchaud” wat groot venster betekent in oud-frans) vlakbij het stadhuis.

Op 16 april 1989 leverden delegaties uit de 26 kantonen hun graan aan het museum en het jaarlijkse feest van het graan (Fête du blé) brengt het (eeuwenoude) belang nog eens extra onder de aandacht. Een groot deel van de beroepsbevolking is dan  ook (in) direct werkzaam in de graansector.

Musée du blé et du pain

De handel en verbouw in Echallens heeft een eeuwenoude traditie, die teruggaat tot de markten en een regionale functie in de Middeleeuwen in wat tegenwoordig het district Gros-de-Vaud heet. Ook deze plaats, gelegen aan de rivier Talent, was lange tijd gebied van de bisschop van Lausanne en de hertogen van Savoie. Het kasteel (1273) stamt uit deze tijd.

De nederlaag van de Hertog van Bourgondië en zijn bondgenoten Savoie en de bisschop van Lausanne  in 1476 betekende voor Echallens het einde van een tijdperk. Bern en Freiburg bestuurden afwisselend door een voogd het district Orbe-Echallens vanaf 1484 tot 1798.

Stadhuis (1781)

Dit ging goed tot 1536 en de reformatie van Bern. Freiburg bleef echter katholiek. Evenals in andere kantons (de Appenzeller, Glarus en Graubünden bijvoorbeeld) verhinderde het overlegmodel en de compromisbereidheid een escalatie.

Bern en Freiburg leverden hetzelfde aantal protestante respectievelijk katholieke bestuurders (24 in totaal, 12 per kanton), er was een katholieke en een protestante voogd en de gelijkheid van godsdienst was wettelijk vastgelegd.

De beide religies deelden dezelfde kerk (l’église Saint-Jean l’Evangeliste/Johannes de Doper), het Simultaneum. De stad bouwde zelfs een nieuwe gemengde kerk in 1727. Vanaf 1798 Helvetische Republiek) respectievelijk 1803 (Confederatie van de Mediationsakte) is Echallens een gemeente in kanton Waadt.

In de negentiende eeuw bouwden protestanten (1865) en in hun navolging katholieken (1883) hun eigen kerken.

(Bron en verdere informatie: Commune de Echallens)

Impressies van Echallens

 

 

De kerk van Curtilles en de Culturele verscheidenheid van Zwitserland

De taalkundige verscheidenheid van Zwitserland is een proces van vele eeuwen geweest. De huidige Franstalige- en Duitstalige grenzen liggen in grote lijnen al sinds 800 vast.

De Italiaanssprekende gebieden zijn deels het resultaat van veroveringen in 1512/13 (Tessin), deels vanwege aansluitingen bij de Gotteshausbund (Poschiavo (1486) en Bergell (1367) of de Grauer Bund (Misox (1496) en Calanca (1496).

De Gotteshausbund, Grauer of Oberer Bund en de Zehngerichtenbund vormden in 1524 de Freistaat der Drei Bünde en in 1803 Kanton Graubünden.

Het taalgebied van het Reto-Romaans was tot de 19e eeuw veel groter dan tegenwoordig. Het pluspunt is echter dat het aantal sprekenden, ongeveer 50 000, net zo groot is als de bevolking van Graubünden rond 1800!

Een ander aspect van deze (goed functionerende) Europese Unie op micro-niveau is de grote culturele verscheidenheid. Een indicatie is, bijvoorbeeld, de architectuur van Romaanse kerken (rond 1000-1300).

De fresco’s in de kerk van Curtilles

Het boek Romanische Schweiz/Suisse romane geeft een uitputtend overzicht van dit veelal goed onderhouden en gekoesterde culturele erfgoed, dat zich uitstrekt over alle 26 kantons en 4 taalgebieden.

Een van de vele voorbeelden is de kerk uit het kleine dorp Curtilles aan de rivier La Broye (kanton Waadt). Dit kleine dorp met zijn lange historie (Curtilia in 860, Curtilis (1160) of Curtiliis (1453) had al in 1055 een Romaanse kerk, die in 1231 door de bisschop van Lausanne na een verwoesting in de Romaanse stijl is herbouwd.

In de 14e en 15e eeuw vonden nog enkele (gotische) renovaties plaats, onder andere in het koor

Afgezien van dit erfgoed staat in dit kleine dorp ook nog het kasteel uit 1542, nadat de voorganger uit 1190 door de Hertog Berthold V van Zähringen (1160-1218)  was verwoest.

Kasteel van Curtilles. Foto’s: Glatz&Delachaux, Nyon

(Bron en verdere informatie: Hans-Rudolf Meier, Romanische Schweiz/Suisse romane, Würzburg 1996; Commune de Curcilles)

Model in de kerk van Curtilles