Zwitserland heeft niet alleen een interessante geschiedenis, maar deze wordt ook zorgvuldig gecultiveerd. Niet alleen door verschillende organisaties op nationaal of kantonaal niveau, maar meestal ook door lokale initiatieven. Elke reis leidt tot een of meer interessante culturele en historische ontmoetingen.
Kleine steden of dorpen hebben bijvoorbeeld vaak een groots verleden, of het nu gaat om een eeuwenoude soevereine republiek, de kleinste bisschopsstad of abdijstad of een belangrijke middeleeuwse vestingstad.
De stad Laupen (kanton Bern) is de geschiedenis van Zwitserland in het klein. De Romeinen gebruikten de weg bij Laupen al om de rivieren de Saane en de Sense over te steken. Het was een belangrijke verbindingsweg tussen de belangrijke Romeinse stad Aventicum (het huidige Avenches) en de oude Keltische nederzetting op het schiereiland Enge (Engehalbinsel) bij Bern.
Na het vertrek van de Romeinen (begin 5e eeuw) bewoonden Alemannen en geromaniseerde Kelten (Gallo-Romanen) het gebied. Na de Merovingen en het Karolingische Rijk heersten de Bourgondiërs over het gebied van 888 tot 1032. De Bourgondische koning Rudolf II (880-937) bouwde het eerste fort op de heuvel vanwege de strategische ligging aan de weg en de brug over de rivieren de Saane en de Sense. Deze vesting ontwikkelde zich in de 12e eeuw tot een kasteel.
Na de Bourgondiërs volgde een periode van opeenvolgende heersers. Koning Rudolf I van Habsburg (1218-1291) verleende de nederzetting aan de voet van het kasteel stadsrechten en de status van een vrije stad (Reichsunmittelbarkeit) in 1275.
Hoewel het aantal inwoners in deze eeuw klein was (250), waren het strategisch belang en prestige des te groter. Laupen had dezelfde status als het nabijgelegen, veel grotere Bern, Solothurn, Basel, Freiburg of Murten.
Johann Ludwig Nöthiger (1719-1782), kasteel en stad Laupen, 1744. Collectie: Zentralbibliothek Zürich
Lokale en Europese heersers hadden interesse om het te verwerven en het kasteel veranderde vaak van eigenaar (de hertogen van Zähringen en de Habsburgers, de graven van Kyburg en Savoye, de heren van Grandson en Thurn waren voor korte of lange periodes eigenaar).
Maar in 1324 deed Bern wat het goed kon: Het kocht de heerlijkheid Laupen en maakte er een baljuwschap van. Andere heersers waren minder enthousiast en een brede alliantie (Fribourg, Habsburg, Kyburg, de bisdommen Basel, Lausanne en Sitten) verklaarde Bern in 1339 de oorlog.
Bern werd echter gesteund door Solothurn en de steden van Centraal-Zwitserland (Innerschweiz) en won de Laupenkrieg onder leiding van Rudolf von Erlach (1299-1360).
Bern, monument voor Rudolf von Erlach (1299-1360)
Het kasteel en de stad werden in de volgende eeuwen steeds verder uitgebouwd. Het kasteel werd de residentie van de baljuw (Vogt)van Bern met een ridderzaal en andere kenmerken van een eigentijdse residentie.
De stad had drie torens, stadsmuren, pleinen en stadspaleizen. In de oude stad zijn nog verschillende gebouwen uit de 13e en 14e eeuw bewaard gebleven en het middeleeuwse stadscentrum is nog grotendeels intact.
Met de bouw van de nieuwe houten bruggen bij Gümmenen en Neuenegg in de 15e eeuw nam het economische en strategische belang van de stad echter af. De rivieren overstroomden echter regelmatig de stad en de regio. Veel inwoners emigreerden.
Pas aan het begin van de 20e eeuw begon de stad weer op te bloeien. Het Schlossmuseum laat deze fascinerende geschiedenis zien.
(Bron en verdere informatie: Gemeinde Laupen)
Impressies van Laupen
Uitzicht vanaf het Kasteel
