Le Locle, La Chaux-de-Fonds, horlogeindustrie en stadsplanning

Vanaf het begin van de 18e eeuw ontwikkelde zich de eigenheid van de steden Le Locle en La Chaux-de-Fonds en domineerde de geschiedenis van de horloge-industrie.

Beide steden werden getroffen door grote branden (La Chaux-de-Fonds in 1794, Le Locle 1833 en 1844). Ze werden herbouwd op basis van een consensus tussen particuliere en openbare belangen, tussen hygiënische, sociale en productie-efficiëntie van de horloge-industrie.

Aan het einde van de 19e eeuw genoten beide steden grote welvaart met grote gevolgen voor de stedelijke ontwikkeling en stadsplanning. Woningen en werkplaatsen bestonden veelal naast elkaar of in dezelfde gebouwen.

Rond de eeuwwisseling treedt er een specialisatie en scheiding op tussen woningen en fabrieken en werkplaatsen. Le Locle en La Chaux-de-Fonds zijn uitzonderlijke voorbeelden van de symbiose tussen (horloge) industrie en stedenbouw. Beide steden maken deel uit van de  UNESCO Werelderfgoedlijst.

(Meer informatie: http://urbanisme-horloger.ch).

De Synagoge is een van de grootste van Zwitserland

Het Fête des Vignerons

Het Fête des Vignerons (UNESCO-Werelderfgoed) is een traditie die sinds de 18e eeuw van generatie op generatie wordt doorgegeven in een regio die zich uitstrekt in kanton Vaud van Pully tot Lavey bij Wallis.

Het begon allemaal in de 17e eeuw. Vevey, dat gelegen is op de belangrijkste Europese handelsroutes, genereerde een aanzienlijk deel van haar inkomsten uit de wijnbouw en handel. De stad is omgeven door wijngaarden en een op de tien  inwoners werkte in de wijnbouw.

De stad leefde op het ritme van de seizoenen en de wijnkalender. De Confrérie des Vignerons (de broederschap van wijnbouwers) noemde zichzelf “Abbaye de l’agriculture”.

De Broederschap organiseerde een jaarlijkse parade. Het was een vrolijke optocht van de wijnbouwers en hun medewerkers. Deze parade leidde naar de Algemene Vergadering van de raad (le Conseil) van de Broederschap, waar hun werk werd becommentarieerd.

In de 18e eeuw werd de parade verder uitgebreid. Rond 1770 besloot de Broederschap om de beste wijnbouwers en arbeiders te belonen en zij werden aan het hoofd van de parade geplaatst, begeleid door de Abbé-Président (de ‘Abt-President’), de leden van de Raad (le Conseil) en een groot aantal muzikanten, zangers en kostuumfiguren die mythische figuren en de wijnbouw symboliseerden.

De kwaliteit van de optochten en het aantal toeschouwers nam toe en in 1797 werd een platform opgericht op de Grote Markt. Het Fête des Vignerons was geboren.

Het boek Helvétie 1800-1819 (Paris 2010) van Maurice Denuzière geeft een goed beeld van deze periode in Vevey en Vaud.

De Napoleontische periode, de oprichting van het kanton Vaud en de politieke en economische moeilijkheden hebben de ontwikkeling van het festival na 1813 niet in de weg gestaan en in 1819 werd een nieuw festival georganiseerd.

Le Ranz des vaches. Beeld: Musée de la Confrérie des Vignerons

De parade werd een echte show. De arena van 1865 telde al meer dan 10.000 toeschouwers en de kwaliteit van muziek, theater, choreografie en kostuums werd steeds beter. Meer dan 200 jaar na de eerste bouw biedt de arena plaats aan 20 000  en ruimte voor 5 000 acteurs en 1 000 muzikanten.

(Bron en verdere informatie: Musée de la Confrérie des Vignerons; G. Favrod, S. Carruzzo, “Du cep à l’arène, petite histoire van een groot feest”, in Fête des Vignerons 2019. Une Envie de Fête, nr. 1, Vevey, 2018; www.fdv2019.ch).

De tempel van Bevaix

De tempel van Bevaix (Le Temple de Bevaix) is gebouwd in 1605 en 1606 van restanten van de oude Benedictijnse abdij van Bevaix, die in 998 werd gesticht onder koning Rodolph III (970-1032) van het Koninkrijk Arles.

Rodolph onderhield goede contacten met de machtige abdij van Cluny en Cluny kreeg de zeggenschap over de abdij. De abdij raakte echter in verval er werd afgebroken na de Reformatie rond 1530.

De tempel van Bevaix dankt hieraan haar bestaan en de Romaanse voorgevel.

De gewelven en een aantal vensters van de toren zijn van de Romaanse abdij overgenomen. De protestante kerk van Bevaix heeft daardoor een aantal originele Romaanse kenmerken.

Rond 1760 werd het voorterrein van de kerk ommuurd met ruimte voor een begraafplaats, die echter maar tot 1780 dienst heeft gedaan.

Door het hergebruik van oude materialen, ook wel spolia genoemd, heeft de in 998 gebouwde abdij een tweede leven gekregen.