Als kritische vriend van Zwitserland onderzocht Karl Wolfgang Deutsch (1912-1992) de uitdagingen van de 20e en 21e eeuw voor Zwitserland.
In het grootste deel van een tekst uit 1976 behandelt Deutsch het “speciale geval Zwitserland”, de zogenaamde – tegenwoordig bekritiseerde – “Sonderfall der Schweiz”.
De fundamentele vraag die moet worden gesteld is waarom het integratieproces in Zwitserland met succes heeft plaatsgevonden en waarom er zo’n proces is tussen inwoners die zo sterk aan hun talen en de regionale en andere bijzonderheden vasthielden.
Het proces heeft zich over een lange periode voltrokken met een minimale gemeenschappelijke overheid, geen gemeenschappelijke politie, zonder gemeenschappelijke rechtbanken en met een minimum aan instellingen en bindende en afdwingbare wetten. De Zwitserse Confederatie had tot 1848 geen effectieve federale autoriteit.
De belangrijkste argumenten zijn de geografie, de speciale aard van de boeren en overige de bevolking, de passen en verkeerswegen, geldeconomie, het wapenbezit, de erfenis van de communale beweging en de Landsgemeinde, de feitelijke afwezigheid van ‘buitenlandse’ landsheren vanaf de veertiende eeuw, de formele zelfstandigheid zonder ‘vreemde’ rechters, vanaf 1648, techniek van het federalisme, een politieke cultuur van compromis, vasthoudendheid en moed, handel en innovatie en de vorming van kapitaal als voorwaarde voor de industriële revolutie en de afname van sociale tegenstellingen.
Karl Deutsch wijst op het belang van het concurrentievermogen van belangrijke industrieën. Een land dat niet kan veranderen zonder zijn essentiële identiteit te verliezen, kan in de toekomst instabiliteit riskeren en zelfs zijn bestaan verliezen. De oplossing voor het probleem ligt volgens Karl Deutsch in het aanpassen van veranderingen met behoud van essentiële delen van de identiteit.
De tekst in kwestie is een gepubliceerd transcript van de lezing die Deutsch in 1976 in het Duits gaf in Bern. De eigenlijke tekst is niet formeel gepubliceerd. De tekst is een weergave van de politicoloog Daniel Frey, die hem in 1976 in Zwitserland publiceerde.
(Bron en verdere informatie: Zwitserland als paradigmatisch geval van politieke integratie, Bern, 1976; Wolf Lindner, Federalisme. Het geval Zwitserland, 2014)
