De Rhätische Bahn, een Grand Hotel op wielen
14 februari 2023
Welke spoorwegmaatschappij heeft een glijbaan voor kinderen in wagons en spelletjes in de tafels ? Welke spoorwegmaatschappij is (vrijwel) altijd stipt op tijd, in alle jaargetijden en onder alle weersomstandigheden ? Welke spoorwegmaatschappij is aangelegd over honderden viaducten, tunnels, dalen, bergpassen, rivieren en door diverse bergen? Welke spoorwegmaatschappij organiseert een trein van 1 906 meter, met 100 wagons en 7 locomotieven, die een afstand van 25 kilometer aflegt (29 oktober 2022), van Preda bij de Albulatunnel tot Alvaneu bij het Landwasserviaduct)?
De historie van de Rhätische Bahn, zo heet deze spoorwegmaatschappij in het kanton Graubünden, begon met een Nederlandse koopman in 1867. Willem Jan Holsboer (1834-1898) emigreerde in dat jaar naar Davos vanwege zijn zieke vrouw Margaret Elisabeth Newell Jones (1847-1867). Holsboer kende dit nieuwe vervoermiddel uit Nederland en vanwege zijn zakelijke connecties in Londen, waar hij jarenlang bij een bank had gewerkt.
Willem-Jan Holsboer (1834-1898), Heimatmuseum Davos. Foto: Wikipedia
Herdenkingsfoto in treinen Rhätische Bahn. Bron: www.rhb.ch/fahrzeugnamen
Holsboer nam daarna het initiatief om samen met de Duitse arts Alexander Spengler (1812-1901) in de jaren 1871-1874 de eerste kuuroorden in Davos op te zetten.
Davos was echter niet bereikbaar per spoor. Om deze reden nam Holsboer het initiatief om de spoorweg Landquart-Davos aan te leggen. Hij richtte in 1889 de maatschappij AG Schmalspurbahn Landquart-Davos op en al in 1890 reden de eerste treinen! De Rhätische Bahn werd vervolgens in 1897 gesticht met het hoofdkantoor in Chur, in de Villa Planta.
Daarna breidde het spoorwegennet zich snel uit tot in alle uithoeken van kanton Graubünden. Alle uithoeken ? Tot ongenoegen van een Belgische Graaf, die een kurhotel en kasteel in Maloja bouwde in afwachting van een spoorlijn naar Maloja, was en bleef St. Moritz sinds 1904 het eindstation.
Tegenwoordig heeft de Rhätische Bahn een spoorwegennet van 385 kilometer. De bekendste (toeristische) verbindingen zijn de Bernina- en de Glacier Express. De Berrnina Express is een traject van 122 kilometer vanaf Thusis aan de Hinterrhein tot Tirano in Italië, onder andere door het Albuladal en zijn Landwasserviaduct bij Filisur, met een afslag bij St. Moritz, en via Pontresina, langs de Morteratschgletsjer en de Piz Bernina (4049 meter) naar Alp Grüm, de Berninapas (2 253 meter), Poschiavo en de Val Poschiavo om in Tirano te eindigen.
Poster van de Bernina Express
De Glacier Express is een traject vanaf Chur, via de Rheinschlucht ( de Ruinaulta), de Oberalppas en Andermatt naar Zermatt. Daarnaast verbindt de Rhätische Bahn ook het Unterengadin tot Scuol en, uiteraard, het ‘Stammort’ Davos.
Het is niet alleen de status UNESCO-Werelderfgoed van het Bernina-Albula traject die de Rhätische Bahn zo bijzonder maakt, in alle jaargetijden. De kwaliteit, service en comfort van de treinen en hun restaurants, conducteurs en overig personeel zijn buitengewoon.
Het Bahnmuseum Albula in Bergün/Bravogn is een informatieve en interessante stop op het Albulatraject.
Chur, Hoofdkantoor Rhätische Bahn, naast de Villa Planta (naast het huidige Bündner kunstmuseum Chur)
De Rhätische Bahn is, evenals de SBB, een Zwitsers uurwerk op wielen, met het comfort van een Bündner Grand Hotel! Het hoofdkantoor in Chur lijkt daar niet voor niets op!
Bron en verdere informatie: Rhätische Bahn, Bernina Express, Glacier Express
Verkehrshaus der Schweiz, Luzern
’s winters
Filisur, Landwasserviadukt
’s zomers