Het Laboratorium van de vooruitgang
21 maart 2022
Waarom en wanner is het kleine Zwitserland tot een relatief grote economische macht geworden in de twintigste eeuw?
De basis gaat eeuwen terug tot de periode van de vijftiende tot de negentiende eeuw. De handel in centraal-Zwitserland floreerde na de opening van de Gotthardpas in de dertiende eeuw. De Confederatie met haar machtige steden kwam tot ontwikkeling. Bern was de machtigste stadsstaat ten noorden van de Alpen in de zestiende eeuw.
Reeds in de 18e eeuw hadden vele regio’s een hoog niveau van economische en industriële ontwikkeling bereikt.
Er waren talloze productieplaatsen voor onder andere textiel en vele handelshuizen in alle uithoeken van het land, van Appenzell tot Genève, van St. Gallen tot Neuchâtel.
Zwitserse ondernemers en kooplieden waren te vinden op alle markten van het continent en de wereld, tot aan China en Amerika toe. Grondstoffen uit de hele wereld werden ingevoerd, verwerkt, geraffineerd en vervolgens in grote hoeveelheden aan Europa en overzee verkocht.
Dit boek bespreekt de periode in de negentiende eeuw, in het bijzonder na de totstandkoming van de nieuwe Confederatie in 1848.
In de jaren 1860 was Zwitserland het meest bezochte land van Europa. Het land veranderde in een snel tempo. Dit proces was ingrijpend en betrof de meest uiteenlopende gebieden van industrie, infrastructuur, economie en samenleving.
Het Zwitserse spoorwegnetwerk was in 1875 het meest uitgebreide van Europa, langs de lijnen waar de pioniers in de jaren 1850 en 1860 waren begonnen. De Grand Hotels zijn de paleizen van de Belle Epoque. Het emigratieland werd een immigratiebestemming. Het trekpaard van de industrialisatie in de 18e en 19e eeuw werd een post-industriële zone met hoogwaardige industrieën en dienstverlening.
Het boek legt de bronnen en processen bloot die deze ontwikkeling in de 19e eeuw in gang hebben gezet en is lectuur voor iedereen die wil weten hoe Zwitserland een succesvolle industriële, dienstverlenende en economische natie is geworden.
Joseph Jung, Das Laboratorium des Fortschritts. Die Schweiz im 19. Jahrhundert, Zürich, 2019.