Natuurbeschermingsgebied Häftli
24 maart 2022
De Häftli bij Büren en Meinisberg (kanton Bern) is sinds 1991 een water- en vogelreservaat van nationaal belang. Het gebied is ontstaan door de samenvoeging van de rivieren Aare en Zihl. De rivieren werden afgedamd, waardoor een nieuw waterlandschap ontstond.
Na de voltooiing van het kanaal Nidau-Büren in 1891, tijdens de eerste watercorrectie van de Jura (de Juragewässerkorrektion van 1868-1891), daalde het waterpeil en ontwikkelde de Häftli zich tot een stilstaand waterbekken.
Tijdens de tweede watercorrectie van de Jura (1963-1973) werd een doorlaatbare dam gebouwd, waardoor vers water de Häftli kon binnenstromen. Ook water uit het kanaal Nidau-Büren stroomt naar de Häftli. Hierdoor is het karakter van een rivierloop behouden.
Juragewässerkorrektion/la correction des eaux du Jura
Na het terugtrekken van de Rhônegletsjer aan het einde van de laatste ijstijd, 15.000 jaar geleden, vormde zich een groot aaneengesloten meer in het gebied tussen de huidige plaatsen Solothurn en La Sarraz (Kanton Vaud).
Nadat de uitstroom van het meer de eindmorene had geërodeerd, zakte het water weer. Het puin dat vanuit de bergen naar beneden spoelde, vulde de vlakte tot in het stenen tijdperk de drie huidige meren: Het meer van Neuchâtel, het meer van Murten en het meer van Biel.
Vanaf de Middeleeuwen verslechterden de waterstanden. Seeland werd een moerasachtig gebied met overstromingen en watersnoodrampen.
Pas met de technische mogelijkheden van de industrialisatie en het ontstaan van de federale staat in 1848 kwam de doorbraak voor ingrepen in de waterhuishouding in deze regio.
De correctie van de wateren in het Driemerengebied (meren van Neuchâtel, Murten en Biel) in de 19e eeuw is een uitstekend voorbeeld van ingenieurskunst, de Deltawerken van Zwitserland (Juragewässerkorrektion/la correction des eaux du Jura).
Het project van ingenieur Richard La Nicca (1794-1883) werd uitgevoerd tussen 1868 en 1891.
Het omvatte kanalen tussen de meren van Biel en Neuchâtel (Zihlkanal) en Murten en Neuchâtel (Broyekanal), de omleiding van de Aare van Aarberg naar het Bielermeer (Hagneckkanal), de kanalisering van het laatste deel van de (Alte) Aare van Büren naar Nidau (Büren-Nidaukanal) en de verlaging van het waterpeil in de drie meren met enkele meters.
In 1899 werd bovendien de waterkrachtcentrale (Laufwasserkraftwerk) Hagneck in werking gesteld.
Er waren echter toch nog enkele overstromingen. De tweede watercorrectie werd uitgevoerd tussen 1962 en 1973 en omvatte de bouw van het waterleidingbedrijf van Flumenthal en de uitbreiding en verbreding van de kanalen van Hagneck, Broye, Zihl en Nidau-Büren.
Uiterwaarden en vogelsoorten
De Uiterwaarden van de Häftli worden gekenmerkt door de periodieke schommelingen van het waterpeil. Deze bewegingen voeren vers water aan. Flora en fauna die gedijen in deze omgeving hebben de overhand. De dynamiek van het water creëert een mozaïek van leefgebieden en een buitengewone diversiteit aan soorten.
In de Häftli komen meer dan 200 verschillende (trek) vogelsoorten voor. Verschillende beverfamilies hebben hier ook een thuis gevonden. Het gebied is ook een belangrijke plaats voor kikker- en salamandersoorten.
In de aanslibbingszones groeien zeldzame plantensoorten. Dankzij het hoge grondwaterpeil komen de bomen met hun wortels bij het water en blijft het karakter van het uiterwaardenbos behouden.
(Bron en verdere informatie: www.bueren.ch; www.be.ch).