Het kloostereiland Reichenau 1300 jaar historie
14 mei 2024
Het kloostereiland Reichenau (Die Klosterinsel Reichenau, Baden-Württemberg, Duitsland) is een van de meest historische plaatsen aan en in het Bodenmeer (meer van Konstanz) en viert in 2024 een belangrijk jubileum.
1300 jaar geleden, in het jaar 724, stichtte de reizende monnik Pirmin het klooster, dat een belangrijke inspiratiebron werd voor kunst, cultuur en politiek in de Middeleeuwen.
Het eiland was al voor de 8e eeuw bewoond. Met de stichting van het klooster begon het eiland echter op te bloeien. Na het klooster zijn er nog twee kerken gebouwd, St Peter en St Paul en, in de 9e eeuw, St George.
St George Kirche
St Peter en St Paul Kirche
Het eiland en het klooster profiteerden van de gunstige ligging aan de handelsroutes tussen de Rijn en de belangrijkste Alpenovergangen van die tijd. Karel de Grote (748-814) bezocht het klooster in 780 en verhief het tot een koninklijke abdij en plaatste het onder zijn bescherming.
De abdij van Reichenau was een centrum van boekverluchting. De monniken waren zeer bedreven in het gebruik van perkament, inkt en zegels, inclusief het vervalsen van documenten die werden gecorrigeerd of volledig herschreven voor opdrachtgevers. Men spreekt ook wel van de ‘vervalsersschool van Reichenau’ (die Reichenauer Fälscherschule).
De schrijvers werkten slechts in beperkte mate voor de behoeften van het klooster. De meeste boeken werden in opdracht van vorsten en koningen geschreven. De bibliotheek van Reichenau was een van de grootste in het Karolingische Rijk. Het eiland was eeuwenlang een kenniscentrum voordat er universiteiten waren.
Liber Viventium Fabariensis, 810-820, Stiftsarchiv St. Gallen
Het Archäologische Landesmuseum in Konstanz is gewijd aan de geschiedenis van het klooster en het eiland vanaf de stichting tot de opheffing in de 18e eeuw.
De tentoonstelling ‘Mönche, Mission, Abenteuer, Archäologie & Playmobil‘ laat onder andere veel manuscripten, beeldhouwwerken, altaren, alledaagse voorwerpen, schrijfgerei, schriften en de geschiedenis van het klooster en het eiland zien. Het geeft inzicht in het kloosterleven en laat zien dat het klooster en het kloosterleven destijds een groot netwerk in Europa hadden.
Vanaf het begin van de 9e eeuw is het broederschapsboek bijgehouden met de namen van monniken. Het omvatte meer dan vijftig kloosters en de lijsten bevatten uiteindelijk 38.000 namen van monniken in Europa!
De wereld van monniken en abdijen was toen zeer Europees georiënteerd. Ook het klooster St. Gallen was van de partij. In 2000 is het kloostereiland Reichenau toegevoegd aan de Werelderfgoedlijst van Unesco.
(Bron en verdere informatie: Das Archäologische Landesmuseum in Konstanz; Thomas Ribi, ´Wo Mönche Urkunden fälschten´, Neue Zürcher Zeitung, 25 april 2024).