Mendrisio, Liguren, Kelten, Romeinen, Langobarden, Franken, Italianen en tenslotte Zwitsers
10 juli 2023
De geschiedenis tot Napoleon (1798-1813)
De Liguren, Etrusken en Kelten (vanaf 400 v. Chr.) bewoonden het gebied van het huidige kanton Tessin. Na de verovering van Noord-Italië, het huidige Lombardije, en Tessin, begon de Romanisering van deze regio na 60 v. Chr. met de komst van duizenden Romeinse burgers. Como (Novum Comum, gesticht 59 v. Chr.) was toentertijd de belangrijkste stad.
Stabio (afgeleid van stabulum, stal) was de belangrijkste plaats in het zuiden van Tessin. Mendrisio was toen ook al een plaats met een zekere omvang, getuige een inscriptie in marmer van Publio Valerio Dromon, een lid van het lokale bestuur en de Decurionum (bestuurders van een stad). De Romeinse naam is echter niet bekend.
Na de val van het Romeinse Rijk rond 476 n. Chr. veroverden de Lombarden Noord-Italië en Tessin. De naam Mendrisio komt dan voor het eerst voor onder de naam Mendrici.
Karel de Grote (748-814) versloeg de Lombarden in 774 en veroverde de regio. Door het Verdrag van Verdun (843) viel Mendrisio nadien onder het Middenrijk van Karel de Kale (823-877).
Na een instabiele tijd heersten de keizers van het Heilige Roomse Rijk. Keizer Frederik I, beter bekend onder de naam Barbarossa (1122-1190), reorganiseerde zijn Rijk. Het aartsbisdom Como bestuurde Mendrisio vanaf 1170.
De situatie bleef niet lang stabiel. Het Hertogdom Milaan deed zijn intrede op het Italiaanse toneel in de dertiende eeuw. De Hertogen van Visconti waren in 1485 de heersers van Tessin en Mendrisio. De hertogen hadden er niet lang plezier van. In 1513 veroverden de Eidgenossen namelijk Tessin.
Hun nederlaag bij Marignano in 1515 leidde in 1516 tot de Vrede van Freiburg. De Confederatie zag af van expansie in Lombardije, maar Tessin en Mendrisio (vanaf 1521) werden erkend als gebied van de Confederatie (evenals Chiavenna, Bormio en Veltlina).
Tessin was vanaf dat moment een Untertanengebiet, een baliaggio, bestuurd door de voogden van de kantons van de Confederatie. De voogden bleven maar twee jaar aan, om plaats te maken voor hun plaatsvervangers. Mendrisio bleef tot 1798 een kleine stad op een belangrijke handelsroute zonder militaire of politieke strubbelingen.
Dit veranderde 1798 door de verovering van Lombardije en de Zwitserse Confederatie door Napoleon (1769-1821). Napoleon stichtte in Lombardije de Cisalpijnse Republiek. Napoleon voegde Bormio, Veltlina en Chiavenna bij deze republiek.
De inwoners van Tessin en Mendrisio verzetten zich echter en wilden essere costantemente Liberi e Svizzeri. Napoleon respecteerde dit en na de Helvetische Republiek (1798-1803) ontstond in 1803 het kanton Tessin in de nieuwe Confederatie (1803-1813). Mendrisio werd een zelfstandige gemeente en de burgers kozen op 22 april 1803 het eerste gemeentebestuur.
Mendrisio, Habsburg en de Risorgimento
Veel inwoners van Mendrisio en Tessin waren nauw betrokken bij de Italiaanse opstand van 1859-1861. Een meerderheid steunde deze opstand onder leiding van Giuseppe Garibaldi (1807-1882), Giuseppe Mazzini (1805-1872) en Camillo Benso di Cavour (1810-1861).
Vooral de sluiting van de grenzen tussen Lombardije en Tessin in 1853 zette kwaad bloed in Tessin en Mendrisio in het bijzonder. De handel stortte in en veel Tessinois werkten toen als frontalier in Lombardije!
1861-1945
De eerste Wereldoorlog (1914-1918) leidde ook in Medrisio tot grote armoede, maar er was geen uitgesproken sympathie voor Italië en haar oorlog (1915-1918) met Oostenrijk. Dit bleek ook in het Interbellum. “essere costantemente Liberi e Svizzeri” was ook in deze periode van de Italiaanse Irredentisimo het devies van een grote meerderheid van inwoners. Men wilde geen ‘Anschluss’ bij Italië.
De Tweede Wereldoorlog (1939-1945) leidde in het neutrale Zwitserland en Tessin niet tot politieke instabiliteit. Wel waren armoede en tekorten op alle gebieden toegenomen.
Vanaf 1945
Na 1945 is Mendrisio een stad van Italiaanse grenswerkers geworden. De industrie, handel, dienstverlening, wetenschap en onderzoek kwamen tot bloei. Een van de hoogtepunten was in 1997 de opening van de faculteit voor architectuur (L’Accademia di architettura) in 1997 van de Universiteit van Italiaansprekend Zwitserland (Università della Svizzera italiana, USI) en vervolgens het Theater van de Architectuur (Teatro dell’architettura). De architect Mario Botta (1943) speelde hierbij een prominente en initiërende rol.
L’Accademia di architettura in Mendrisio
Een religieus-cultureel hoogtepunt zijn de jaarlijkse processies in de Heilige Week (Processioni Della Settimana Santa Mendrisio) voor Pasen. De processies gaan door het oude stadscentrum van de aan de heiligen Cosma en Damiano gewijde kerk naar de kapucijnerkerk. De Diverse attributen van dit religieuze feest vertonen gelijkenis met de Basler Fasnacht aan de andere kant van Zwitserland.
(Bron en verdere informatie: Gemeente Mendrisio)
De St. Cosma en St. Damiano kerk
De kapucijnerkerk (het klooster is in 1852 opgeheven)
Impressies van de processie
