Paalbouwdorpen Wauwil

20 februari 2022

De Wauwilermoos (Kanton Luzern) is een van de belangrijkste vindplaatsen van paaldorpen (Pfahlbausiedlungen) uit de jongste Steentijd (c. 5 500-2 000) in Europa.

Vanaf 17.000 v. Chr. was het gebied van de Wauwilermoos ijs- en gletsjervrij. In die tijd begonnen ook de drie meren, het Wauwilermeer, het Mauenmeer en het Hagimoormeer, dicht te slibben met zand, kalk en turf. Er is tot de twintigste eeuw zelfs turf afgegraven in dit gebied.

In de 19e eeuw werd het Wauwilermeer drooggelegd, zodat nu van de oorspronkelijke drie meren alleen nog het Mauenmeer over is.

Spoedig na het einde van de laatste ijstijd (rond 14.000), zwierven de eerste kuddes dieren door het landschap. De mensen volgden hen op het ritme van de seizoenen en jaagden vooral op rendieren en wilde paarden.

De oudste sporen van menselijke aanwezigheid in de Wauwilermoos dateren van ongeveer 14.000 v. Chr. De opwarming van het klimaat aan het einde van de ijstijd bevorderde de verspreiding van het bos, planten en van diersoorten.

In de neolithische periode (5 500-2 000 v.C.) werd de mens sedentair. Het tijdperk van de zogenaamde paaldorpbouwers brak aan. In de Wauwilermoos leefden de mensen in paalwoningen die gelijk stonden met de grond of iets verhoogd waren. Deze woningen stonden niet per se in het water, maar waren wel gestut met palen.

In 2011 heeft UNESCO deze paaldorpwoningen in de zes landen van de Alpen als werelderfgoed aangewezen. Onder de 111 geregistreerde locaties in zes landen bevinden zich drie plaatsen in kanton Luzern: Hitzkirch-Seematt, Sursee-Zellmoos en de Egolzwil E3 (in de Wauwilermoos).

De Egolzwil is zelfs de oudst bekende Zwitserse paalnederzetting, van rond 4300 v. Chr. Het karakteristieke aardewerk van deze vindplaats geeft zelfs zijn naam aan dit cultuurgebied in Centraal-Zwitserland: de Egolzwil-cultuur.

Het Archeologisch Leerpad van Wauwilermoos (ca. 7 km) omvat zes stations, alle gelegen in de buurt van de belangrijkste vindplaatsen.

Begin- en eindpunt is de gereconstrueerde paaldorpnederzetting in Wauwil met de reconstructie van drie paalwoningen, een opgravingstent en een jagerstent, en een informatiepaviljoen.

In de Wauwilermoos zijn tot nu toe een twaalf paalwoningen bekend, waarvan de oudste dateren van ongeveer 4 300 v. Chr.

(Bron en nadere informatie: www.pfahlbausiedlung.ch).