De Herfstmarkt van Bazel 1471-2023
27 oktober 2023
De herfstmarkt (Heerbschtmäss) in Basel wordt dit jaar voor de 548e keer gehouden van 28 oktober tot en met 12 november. In 1721 en 1722 (pest), 1831 (cholera), 1918 (Spaanse griep) en 2020 (Corona) ging de markt niet door. De eerste herfstmarkt vond plaats op 27 oktober 1471.
Petersplatz, de ambachtsmarkt
Barfüsserplatz
De Herfstmarkt
De markt is de grootste van Zwitserland en een van de grootste van Europa met 500 kraampjes met allerlei producten, etenswaren en dranken talrijke attracties en bezoekers uit de stad, het land en ver daarbuiten.
Het houden van de markt was in de middeleeuwen alleen mogelijk met toestemming van de Landsheer. In 1471 maakte Basel nog deel uit van het Heilige Roomse Rijk. De toetreding tot de Eidgenossenschaft zou pas plaatsvinden in 1501.
Bovendien was Bazel niet zomaar een bisschopsstad, maar was de bisschop tevens Prins, Reichsfürst, van het Heilige Roomse Rijk der Duitse Natie, en dus een belangrijke vorst.
In 1471 verleende keizer Frederik III (1415-1493) eindelijk de lang verwachte toestemming. Vanwege het Concilie van Bazel (1431-1449) en de steun van de Paus Pius II (1405-1464), die in 1460 ook de universiteit van Bazel oprichtte, had de stad een goede reputatie. Ook de aanwezigheid van uitgevers, drukkers, geleerden, humanisten en de goede bereikbaarheid verhoogden de status.
De onvermoeibare burgemeester Hans von Bärenfels (c. 1430-1495), burgemeester van 1457-1494, lukte het in 1471 om de toestemming te krijgen. De Bärenfelserstrasse in Kleinbasel is naar hem vernoemd.
Ook toen functioneerden de bureaucratische molens al langzaam. Von Bärenfels was overigens een van de laatste adellijke burgemeesters van Bazel en de Confederatie. De Bärenfelserstrasse in Kleinbasel is naar hem vernoemd.
In 1501 trad Bazel toe tot de Eidgenossenschaft of de Confederatie van kantons, de voorloper van de huidige Confoederatio helvetica (Grondwet van 1848).
Kasernenareal
De herfstmarkt moet volgens de oorkonde uiterlijk voor 11 november, St. Maarten, plaatsvinden. Op de laatste zaterdag van oktober, dit jaar op 28 oktober, luiden om 12.00 de klokken van de St. Martinskirche en opent de markt met een kerkdienst.
Op enkele korte onderbrekingen na (op de korenmarkt voor het stadhuis en op de St. Peterplatz (1877-1982) vindt de markt op de Münster plaats. De Münster is al vanouds de (middeleeuwse) locatie van (militaire) parades, intochten van vorsten en ander hoog bezoek, toernooien, processies en andere evenementen.
Daarnaast zijn er tegenwoordig zes andere locaties: Petersplatz, Barfüsserplatz, Messeplatz, Rosentalanlage en Kaserneareal.
Behalve ambachtslieden, ambachten en etenswaren, zijn er altijd attracties geweest. Wilde dieren, spelen, spelletjes, de paardencarrousel ((Rösslìritti), de autoscooter (botsauto’s), de achtbaan, cabaret, dansvloeren, schietbanen, een Freefall-Tower, een steeds hoger reuzenrad en diverse andere installaties waren of zijn aanwezig. Het is een feest voor jong en oud.
(Bron en verdere informatie: www.herbstmesse.ch).
Münsterplatz