Elgg en de Republiek der Verenigde Nederlanden

14 juni 2023

Elgg (Kanton Zürich) is een stad met een rijke historie aan de bovenloop van de rivier Eulach. De eerste schriftelijke vermelding dateert uit 760 onder de naam Ailaghoga. De abdij St. Gallen, zelf pas in 719 gesticht, verwierf het plaatsje en de omliggende regio in 760.

De Heren van Elgg zijn vervolgens eeuwenlang in dienst van de abdij geweest. 1289 gaf de abt van St. Gallen de plaats in leen aan Habsburg. 1371 verkreeg Elgg stadsrechten en eigen rechtsmacht. Vanaf 1452 ligt de stad in het kanton Zürich. De stad houdt tot 1798 nog wel de eigen jurisdictie en politieke autonomie met een Grosse Rat en een Kleine Rat.

De Juliusbanner van kanton Zug, 1521 Collectie: British Museum Inv. No. 1912,0709.1

Het stadje was ook trotste houder van de Juliusbanner. Deze banner bestaat uit twee doeken met tekst en een zwaard en hoed, beide gezegend door de Paus.

De krijgslustige paus Julius II (1443-1513) schonk deze banner 1512 aan 42 Zwitserse kantons (Zugewandte Orte/geallieerden) en lokale machthebbers als dank voor hun militaire steun in de oorlog tegen Frankrijk in Noord-Italië in 1508-1510. Elgg had ook met soldaten/huurlingen voor de Paus gevochten. Twintig jaar daarna nam de stad het protestante geloof aan.

Collectie: Landesmuseum Zürich

Er is ook een Nederlandse historie in Elgg, zoals op zoveel plaatsen in Zwitserland. Hans Felix Werdmüller (1658-1725) verwierf het kasteel in 1712. Deze burger van Zürich was niet zomaar iemand, maar Generaal-Majoor in dienst van de Republiek van de Zeven Verenigde Provincies en lid van de Grote Raad (Grosse Rat) van Zürich. Na zijn dood bedong hij dat het Slot Elgg altijd in zijn familie bleef, wat tegenwoordig nog steeds het geval is.

De hervormde kerk van Elgg

De Franse inval in 1798 betekende het einde van de zelfstandige rechtsmacht van Elgg. Het stadje was in de Helvetische Republiek (1798-1803) districtshoofdstad en in de nieuwe Confederatie (1803-1813) zelfstandige gemeente van het district (Bezirk) Winterthur.

Het veelzijdige industriële-, handels- en dienstverlenende komt ook tot uitdrukking in de fabrieksgebouwen, koopmanshuizen, tavernes en monumentale panden. Horloge-, schoenen-, staal-, metaal-, steen-, glas- en textielindustrie, herbergen voor reizigers en overslagplaatsen voor goederen en andere dienstverlening passeerden de afgelopen eeuwen de revue.

De aansluiting bij het spoorwegennet (1855) en de kanalisatie van de rivier Eulach (1914) creëerden telkens nieuwe mogelijkheden na het verlies van andere industrie.

Het landschap in dit grensgebied met kanton Thurgau is echter onveranderd mooi en fascinerend.

(Bron en verdere informatie: Gemeinde Elgg)