De abdij van Romainmôtier
12 juli 2023
Het dorp Romainmôtier (kanton Vaud) biedt een uitzonderlijk cultureel landschap. De abdijkerk van Romainmôtier is een wonder van Romaanse en Gotische kunst.
Rond 450 zou de monnik Romanus een klooster hebben gesticht in op de plaats van het huidige Romainmôtier. De plaatsnaam Romainmôtier (het klooster van Romanus) is hiervan afgeleid.
Tot het midden van de 8e eeuw ontbreken bronnen. Alleen de monnik Bobbio (600-659) vermeldt het klooster in zijn Vita over de Ierse monnik Columban (540-615).
Eind 753 hield paus Stefanus II (paus van 752 tot 757), op weg naar de Frankische koning Peppijn (714-768), halt in Romainmôtier en plaatste het klooster onder het rechtstreekse gezag en de bescherming van Rome.
In 928 of 929 werd het klooster overgedragen aan de abdij van Cluny (gesticht in 910). Deze overdracht leidde tot een bloei die meer dan een half millennium zou duren (tot de reformatie in 1536 en de beeldenstorm in 1537).
De elfde tot de dertiende eeuw zijn gekenmerkt door voortdurende uitbreiding van het grondbezit en de stichting van kleine priorijen op verafgelegen landgoederen die onder controle van Romainmôtier stonden.
De voorgangers van de romaanse kerk waren twee kleinere hallenkerken met een apsis. De overname van Cluny was de aanleiding tot ingrijpende verbouwingen, die in verschillende fasen plaatsvonden.
De belangrijkste bouwfasen vonden plaats onder toezicht van de abt van Cluny (Odilo, abt van Cluny 993-1048) en waren gemodelleerd naar het tweede gebouw van de moederkerk Cluny II (Cluny III werd gebouwd tussen 1088-1130). Enkele jaren na de bouw werd de kerk aan de westzijde uitgebreid met een voorkerk. Het eerste gotische gebouw, het kleine portaal in het westen, stamt uit het midden van de dertiende eeuw.
Door de Reformatie in 1537 (na de bezetting door Bern) werden veel kloostergebouwen afgebroken. Alleen de kerk en de kruisvormige kapel bleven over.
De verschillende stadia van de bouw zijn vandaag nog duidelijk te zien aan de buitenkant. De kern wordt gevormd door de bewaard gebleven delen van de Cluniacenzerkerk: het schip, het transept, de portaaltraveeën en de kruisingstoren.
De buitenmuren zijn grotendeels gestructureerd met pilasterlijsten en blinde arcaden die typisch zijn voor de Romaanse periode. De noordgevel van het transept is echter het enige volledig bewaarde romaanse onderdeel.
De westgevel wordt aan het oog onttrokken door het machtige bouwwerk van de voorkerk uit het derde kwart van de elfde eeuw. Het rechthoekige gotische koor vormt het oostelijke uiteinde.
Het rijk gedecoreerde interieur met kapitelen met knoppen, blad- en palmen, mythische dieren, reliëfbanden met rozetten, leliebloemen en wijnranken, tongewelven, bogen en zuilen, archivolten, muurschilderingen, beeldhouwwerken is vrijwel intact gebleven sinds de dertiende eeuw.
Documentaire
De documentaire “Romainmôtier Revisité” is een reis terug in de tijd, naar de stichting van een van de oudste kloosters en kerken op Zwitserse bodem.
(Bron en verdere informatie: Klaus Kissling, Romainmôtier historique, Notre histoire, octobre 2015; Philippe Jaton, Die ehemalige Klosterkirche Romainmôtier (Bern 2007)
