De stad, prinsdom en kanton Neuchâtel
5 maart 2023
Over de bewoning van de stad Neuchâtel tot het jaar duizend is niet veel bekend. De eerste graven van Neuchâtel stammen uit het ’tweede’ Koninkrijk Bourgondië (888-1032). De laatste Koning Rudolf III (970-1032) bouwde een kasteel op de rots. Het begin van het huidige Neuchâtel. In de jaren 1185-1190 volgde het stift, la Collégiale.
De dynastie van de Graven van Neuchâtel stierf in 1395 uit. Tot 1504 regeerden achtereenvolgens de Duitse families Freiburg en Hochberg het graafschap.
Galerie de l’histoire de Neuchâtel. De stad omstreeks 1100 en 1500 en la Collégiale en kasteel
De Franse (koninklijke en katholieke) familie d’ Orléans-Longueville verwierf het graafschap in 1504 na het uitsterven van deze Duitse dynastieën. Het graafschap werd een prinsdom.
De burgers zochten echter toenadering tot de dertien kantons van de Confederatie, zoals op de muur van het kasteel nog te zien is. Deze toenadering ging zo ver dat kantons het prinsdom een aantal jaren (1512-1529) feitelijk bestuurden. Een bezetting met instemming van de inwoners!
In 1530 werd Neuchâtel protestant. Dit had gevolgen voor de toekomst van het prinsdom. De dynastie d’ Orléans-Longueville stierf uit in 1706. De Staten-Generaal (les Trois états) van Neuchâtel wilden een protestante vorst, die bovendien ver weg resideerde.
Er waren meerdere pretendenten, onder andere de Franse koning. De keuze werd bepaald door religie en geopolitieke motieven. Berlijn lag veel verder weg dan Parijs. Bovendien hielden de (protestante) kantons een oogje in het zeil. Neuchâtel was sinds de ‘bezettingsjaren’ 1512-1529 nauw gelieerd met de Confederatie.
De (protestante) Pruisische Koning van de Hohenzollern dynastie Frederik Willem 1 (1688-1740) verwierf het prinsdom Neuchâtel in 1707 . Hij bleef (formeel) Prins van Neuchâtel tot 1857.
De Franse tijd (1798-1813) leidde in 1806 tot een kortstondig Frans intermezzo. De Franse Maarschalk Alexandre Berthier (1753-1815) was van 1806 tot 1813 prins van Neuchâtel, waarna de Pruisische koning in 1814 na de nederlaag van Napoleon en het vertrek van de Fransen weer (formeel) de macht overnam.
Stadhuis
In 1815 werd Neuchâtel kanton van de Eidgenossenschaft en bleef een prinsdom van de Pruisische koning. Deze situatie eindigde in 1857, toen koning Frederik Willem IV (1795-1861) formeel afstand deed van zijn rechten, nadat in 1848 de Confoederatio Helvetica van 22 kantons, inclusief Neuchâtel, tot stand was gekomen en de industriesteden Le Locle en La Chaux-de-Fonds een succesvolle opstand tegen de koningsgezinde aristocratie van de stad Neuchatel hadden geleid.
Monument 1814-1848
De eerste opstand in het Europese revolutiejaar 1830 was niet gelukt, in tegenstelling tot de veranderingen in andere kantons (bijvoorbeeld de splitsing Basel-Stadt en Basel-Landschaft en de Regeneratie met een moderne Grondwet in elf kantons).
De laatste monarch verdween 1857 uit Zwitserland. Veel stadspaleizen herinneren echter nog aan de eeuwenoude Franse, Duitse en Pruisische periodes.
De stad ontwikkelde zich nadien tot een industrieel- en handelscentrum, onder andere in de horlogesector, microtechnologie en electronica, toerisme, handel en bijvoorbeeld de verwerking van cacao. Suchard was de eerste chocolade multinational!
Swiss Center for Electronics and Microtechnology
De snelle bevolkingsgroei en stedelijke ontwikkeling zijn goed gedocumenteerd en in kaart gebracht in Les Galeries de l’historie.
Tegenwoordig is de stad met haar universiteit en middeleeuwse centrum, na de recente fusie met enkele gemeenten, de derde grote stad van de Romandie of Franstalig Zwitserland, schitterend gelegen aan de voet van de Jura aan het meer van Neuchâtel.
Le Jardin anglais
De rivaliteit tussen het ‘industriële La Chaux-de-Fonds en het ‘aristocratische’ Neuchâtel is hiermee echter niet verdwenen “le Bas du canton et le Haut du Canton”, de laag- en de hooggelegen gebieden van het kanton (La Chaux-de-Fonds is de meest hoog gelegen stad van Zwitserland op bijna 1 000 meter).
Roeien op het meer van Neuchâtel Foto’s: Gaetano Mileti
L’Hôtel DuPeyrou
Les Halles
Le Jardin anglais en het Casino
Neuchâtel, Bulgari