Landschap, agrarische sector en democratisering in Entlebuch en Emmental
20 november 2023
Het landschap in het Unesco Bioreservaat Entlebuch (UNESCO Biosphäre Entlebuch) in kanton Luzern en het Emmental in kanton Bern is tot stand gekomen in een proces van ruim 200 miljoen jaren.
Het Steinmösli
Oceanen en zeeën, het ontstaan van de Alpen, koude en warme periodes, vorming van meren en rivieren en afzetting van gesteenten en sedimenten en daardoor het verdwijnen van deze meren vormden het huidige landschap. Deze gebieden kenmerken zich, aan de rand van de Alpen en met uitzicht op de Jura, door hun glooiende heuvel-en berglandschap en moerasgebieden (Moore).
De Räbloch in het Emmental is een van de resultaten van dit proces. In de laatste IJstijd (28000-10000 v. Chr.) was dit gebied bedekt met de Emmegletsjer. De rivier de Emme ontstond door het afsmelten onder de ijskap en baande zich duizenden jaren een weg door de rotsen. De huidige kloof met een hoogte van 70 meter ontstond daardoor. De Naturbrücke is toen ook ontstaan. De Emme baant zich nog steeds een weg onder deze brug van natuursteen door.
Räbloch, Naturbrücke en Emme
Tegenwoordig gaat het overschrijden van de grens tussen het Entlebuch en het Emmental ongemerkt voorbij. Wie, bijvoorbeeld, bij Marbach of Escholzmatt (Entlebuch) deze grens bij Schaugnau (Emmental) overgaat, heeft daar geen idee van. Dit was vroeger wel anders.
De Gems
Schaugnau
Entlebuch komt in de twaalfde eeuw voor als “Entilibuoch” of “Entelinbuoch”. Wie toentertijd als eerste een gebied ontboste voor akkerbouw en veeteelt, die verkreeg het land, in dit geval de Heren Von Wolhusen. Rond 1300 verkreeg Habsburg het gebied, maar 1405 verwierf Luzern Entlebuch als pand en later als eigenaar.
Tot 1218 beheersten de Zähringer het Emmental, vanaf 1218 tot 1273 de graven van Kyburg en vanaf 1273 tot 1386 (Slag bij Sempach) bestuurde Habsburg het gebied. Sindsdien hoort het Emmental bij Bern. Verschillende munten, gewichten, grensstenen en religies onderscheidden eeuwenlang het Entlebuch (katholiek) van het Emmental (protestant).
Wat de bewoners van beide regio’s met elkaar verbond was een hoogontwikkelde en gespecialiseerde agrarische sector, (internationale) handelsrelaties en verzet tegen de oligarchische regeringsstructuur van de steden Luzern en Bern.
Escholzmatt, Franz Josef Stadler (1757-1833), dominee, politicus, schoolhervormer, volkenkundige met een groot Europees netwerk
Escholzmatt, Monument voor Christian Schybi (1595-1653) leider van de boeren in Entlebuch in 1653
Deze ontevredenheid leidde uiteindelijk tot de boerenoorlog (Bauernkrieg) van 1653 en een verbond van boeren uit het Emmental en Entlebuch (en Solothurn en Bazel). De directe aanleiding voor de opstand was de verslechterde economische situatie. De opstandelingen wilden echter ook democratische en andere bestuursstructuren.
Hoewel de opstand geen succes was op de korte termijn, was het voor de lange termijn een volgende stap naar het denken over nieuwe en democratischere machtsstructuren in Zwitserland. Dit onderscheidde de boerenopstand in Zwitserland van andere boerenopstanden in Europa, die met name praktische verbeteringen op het oog hadden.
Van Marbach of Escholzmatt (Entlebuch) naar Schaugnau, Schallenberg en Röthenbach (Emmental) is het, letterlijk, maar een paar stappen en deze historie komt alleen nog tot uitdrukking in monumenten, historische publicaties en verhalen. Toch is ze van belang voor het ontstaan van de Constitutie van 1848 en de directe democratie in 1874 en 1891.
Röthenbach
De Zwitserse Alpen Club
De Zwitserse Alpen Club (Schweizer Alpen Club, SAC/Club Alpin Suisse, CAS) organiseert regelmatig wandeltochten in deze omgeving (en elders) in het land.
Hoewel de naam anders doet vermoeden, organiseert de SAC niet alleen skitochten, bergbeklimmingen en andere sporten in het hooggebergte en de Alpen, maar ook (wandel) activiteiten in andere regio’s.
Naters, 1 212 m.