Cité du Fer

20 juni 2023

Smeden gebruikten het ijzererts dat in de Pied-du-Jura werd gevonden al 350 jaar voor Christus. Deze industrie bleef bestaan tot ongeveer de 6e eeuw na Christus.

Vanaf de 12e eeuw herleefde de ijzerindustrie in de Jura. In Vallorbe (kanton Waadt) dateren de eerste fabrieken, de voorlopers van de huidige industrieën, uit het laatste kwart van de 13e eeuw.

Er was water uit de Orbe om de wielen aan te drijven, hout om te bouwen en houtskool te maken en ijzererts, met name in de Mont d’Orzeires, aan de noordkant van de Dent de Vaulion.

Tussen 1280 en 1285 richtte de prior Romainmôtier in la Dernier de eerste smederij van de vallei op. Een smederij reduceerde ijzererts tot ijzer dat direct smeedbaar is, zoals in de primitieve ovens van de Bellaires. Aan het begin van de 16e eeuw was Vallorbe al een staalproductiecentrum met verschillende smederijen.

De technische revolutie die gepaard ging met de ontdekking van de hoogoven, waarin gietijzer in grote hoeveelheden wordt geproduceerd, gaf een nieuwe impuls aan de ijzerindustrie. Rond 1670 beschikte Vallorbe over drie hoogovens, verschillende vuurzuiveringsinstallaties en een dertigtal smederijen.

Aan het einde van de 17e eeuw werd er in Vallorbe geen gietijzer meer geproduceerd. De metaalbewerking moest zich diversifiëren en specialiseren. De smeden kochten hun ijzer elders en werden slotenmakers, wapensmeden, nagelsmeden en hoefsmeden.

Deze bloeiperiode duurde tot ongeveer 1850 en hield stand dankzij de productie van vijlen, gereedschap en kettingen. Les Usines Métallurgiques de Vallorbe, opgericht in 1899 en gespecialiseerd in de productie van precisievijlen en kettingen voor kettingzagen, hield de wereldwijde reputatie van de Cité du Fer (Stad van het Ijzer) in stand.

De ijzerindustrie ontwikkelde zich ook elders in de Jura en leidde tot het snijden van fijne stenen, de vervaardiging van muziekdozen, scheermessen, beitels en andere precisiegereedschappen of -machines.

Het ijzermuseum (musée du fer) is gevestigd in de gebouwen van een smederij in Vallorbe, waar al sinds 1495 ijzer wordt bewerkt. Het museum laat de oorsprong, de ontwikkeling en de huidige toepassingen van de ijzerindustrie zien. De werking van de waterraden, de machines en de smederij vormen het echte hart van het museum.

(Bron en verdere informatie: Le Musée du fer)