Moutier Exit, tweede akte

11 maart 2021

Wanneer begon de scheiding van de Jura in een noordelijk en zuidelijk deel en is er wel sprake van een duidelijk onderscheid?

De Jura viel vanaf 999 onder het prinsbisdom Bazel. In de eeuwen daarna, met name In de 14e en 15e eeuw, kreeg Bern meer invloed in het zuidelijke  deel van de Jura. Biel was in feite op zoek naar aansluiting bij Bern.

Tijdens de reformatie was de invloed van Bern ook in Moutier merkbaar. Moutier en andere steden en dorpen werden protestants.

Het katholieke deel van de Jura werd in 1792 de Rauraakse Republiek. In 1793 werd dit gebied samengevoegd bij het departement Mont-Terrible. Na de bezetting van het overige gebied van het prinsbisdom werd in 1800 departement Haut-Rhine gecreëerd.

Moutier bleef tot 1797 onder de bescherming van Bern en de Confederatie. Na de Franse inval in 1798 werd Moutier tot 1800 eerst bij het departement Mont-terrible ingedeeld, na 1800 bij het departement Haut-Rhine.

In 1815 volgde de toewijzing aan Bern, evenals het noordelijke deel van de Jura. Alleen de Birseck werd aan Bazel toegewezen. Dit gebied werd in 1833 gevoegd bij het nieuwe kanton Basel-Landschaft.

Welke andere gevoeligheden kunnen een rol spelen buiten deze eeuwenoude geschiedenis?

Het opdringen van Duitstaligen en het Duits, de achterstelling door Bern, de eeuwenoude religieuze tegenstelling of andere “ongemakken”?

Feit is dat de bevolking van het nieuwe kanton op 23 juni 1974 niet met een overweldigende meerderheid “ja” heeft gezegd.

Deze gevoeligheden lijken niet (meer) de doorslaggevende factoren te zijn. Het lijkt eerder een kwestie van pragmatische redenen, fiscale en economische motieven te zijn. Vanuit dit oogpunt hebben voor- en tegenstanders hun eigen oordeel.

Tegenstanders voeren bijvoorbeeld aan dat Moutier met de omliggende gemeenten in het kanton Bern zou kunnen uitgroeien tot 10.000 inwoners en dat de gezondheidszorg en het onderwijs door deze schaalvergroting beter gewaarborgd zouden zijn. Degenen die hier voorstander van zijn, hebben weer hun eigen fiscale en economische motieven.

Hoe dan ook, het zal een nieuwe fotofinish worden op 28 maart. Interessant detail, sinds 2017 hebben 700 kiezers Moutier verlaten en hebben 600 kiesgerechtigden geregistreerd.

Deze 100 zouden wel eens een belangrijke rol kunnen spelen bij het referendum met de hoogste staat van toezicht bij een stemming ooit in Zwitserland (door het Federale Ministerie van Justitie).

(Bron: Christian Moser, Der Jurakonflikt. Eine offene Wunde der Schweizer Geschichte, Basel, 2020).