De Rijnkloof of Ruinaulta
15 december 2023
De Rijn ontspringt in de Alpen in het St. Gotthard-massief. De Vorderrhein (Voor-Rijn) ontspringt vlakbij de Oberalppas en komt bij Reichenau-Tamins, ongeveer tien kilometer voor Chur, samen met de Hinterrhein (Achter-Rijn) om vanaf Chur de ongeveer 1220 kilometer lange reis naar Nederland te beginnen.
De Vorderrhein en de Hinterrhein komen samen bij Reichenau-Tamins, op weg naar Chur, Bazel en Lobith
De Rijn is op veel plaatsen imposant en iedere plek vanaf de bronnen heeft weer haar eigen charme, de rijnvlakte bij St. Gallen, de waterval bij Schaffhausen tot de dichterlijke rivier door het Nederlandse landschap. De Rijnkloof tussen Ilanz en Reichenau is echter van onovertroffen schoonheid en natuurlijke veelzijdigheid.
De kloof (Rheinschlucht of Ruinaulta in de Romaanse taal) van ongeveer 14 kilometer lengte tussen Ilanz, de eerste stad aan de Rijn, en Reichenau bij Chur, herbergt steile wanden tot 400 meter, vele watervallen, beekjes, bossen, weiden en een rijke flora en fauna.
De oorsprong van de Rijnkloof gaat terug tot de grote aardverschuiving van Filmserstein, die ongeveer 9500 jaar geleden plaatsvond. Sinds 1977 is de Rijnkloof opgenomen in de Federale Inventaris van Landschappen en Natuurmonumenten van Nationaal Belang (BLN).
De aardverschuiving bedekte een groot gebied tussen Ilanz en Reichenau. Er ontstond een meer en het water van de Vorderrhein baande zich geleidelijk een weg door de massa van steen en aarde. De 400 meter diepe en 14 kilometer lange kloof werd gevormd.
Talrijke kleine schiereilanden, Islas, ontstonden. Ze werden soms gebruikt als weide- en landbouwgrond en in de middeleeuwen ontstonden nederzettingen in de kloof. De Islas hebben ook namen, bijvoorbeeld Isletta, Disla-Prau Grond, Isla Sura, Isla Sut, Islas da Bargaus, Isla da Corvs, Islas da Zir, Zir Grond, Zir Pign of Isla Davon.
De wegen voor personen en goederenverkeer liepen aanvankelijk niet door de kloof, maar langs de randen op de hoger gelegen delen. Ze verbonden Reichenau-Tamins, Trin, Sagogn, Versam, Schluein, Ilanz, Castrisch, Flims en Laax met Chur. In de loop der tijd is de kloof echter op verschillende plaatsen toegankelijk gemaakt door wegen en bruggen.
Ilanz
Met de industrialisatie en modernisering in de 19e eeuw groeide ook de behoefte aan aansluiting op de spoorlijn. De spoorlijn Reichenau-Ilanz is geopend in 1903 en verbind diverse dorpen, onder andere Versam-Safien, Sagogn, Valendas en Castrisch tot het verderop gelegen Disentis-Mustér. In verband met de aanleg van de spoorlijn en het toenemende autoverkeer zijn nadien nieuwe wegen en bruggen gebouwd.
Tegenwoordig is de Rijnkloof met zijn prachtige landschap en flora een beschermd natuurgebied en toeristisch project met de naam “Monumemt Ruinaulta”.
(Bron en verdere informatie: M. Bundi, La Ruinaulta. Ein kulturthistorisch Handbuch, Chur 2020)
Versam
