Kasteel van Joux

11 juli 2022

Het woord Joux komt van het Latijnse Iuria dat “bergwoud” betekent en van het Keltische woord Jor voor “beboste hoogte”. Jura of Joux betekent dus oorspronkelijk een groot bosgebied.

Het kasteel van Joux is een emblematisch monument van de Franche-Comté (Frankrijk). Het kasteel ligt op 5 km van Pontarlier en op 15 km van de Zwitserse grens.

Foto: TES

Het kasteel ligt strategisch op  La Cluse de Pontarlier, een smalle kloof die het Jura-massief doorkruist. Deze militaire en commerciële route verbindt de wegen van Champagne, Vlaanderen en Haute-Saône met Italië en Zwitserland.

Vanaf het jaar duizend vestigde de familie Joux haar macht over dit gebied en  versterkte de rotsachtige uitloper met een eerste kasteel. In de loop der eeuwen is het verder verbouwd en uitgebreid.

De Citadel van Belfort. Foto: www.belfort-tourisme.com.

In de 15e eeuw kocht de machtige hertog van Bourgondië, Philippe de Goede (1396-1467), het kasteel van de nakomelingen van de dynastie Joux. De Hertog breidde hierdoor zijn heerschappij over de grensgebieden van het Hertogdom Bourgondië uit. Hij kreeg hierdoor toegang tot de Cluse en daarmee een belangrijke verkeersader naar zijn rijke gewesten in Vlaanderen en Holland.

In de 16e eeuw kwam het bolwerk van Joux door vererving en opvolging in handen van de Spaanse kroon, die over een uitgestrekt gebied heerste: de Franche-Comté, Spanje, Vlaanderen, de Lage Landen en het koninkrijk Napels.

Het kasteel van Joux werd een belangrijke defensieve post aan de rand van en tegen het Franse Koninkrijk, de Eidgenossenschaft en het Heilige Roomse Rijk der Duitse Natie.

De Franse koning Lodewijk XIV (1638-1715) veroverde de Franche-Comté in 1678, in dezelfde periode als zijn (mislukte) invasie van de Republiek van de Verenigde Nederlanden in 1672.

Sébastien Le Prestre, Heer van Vauban (1633-1707), een militair ingenieur en bouwmeester, reorganiseerde en wijzigde de defensieve kastelen die op de Spaanse vijand waren veroverd. De verdediging van de oostgrens was gebaseerd op de citadellen van Belfort, Besançon, de forten van Salins en het kasteel van Joux. Aan het eind van de 19e eeuw, na de Franse nederlaag in 1871 en het verlies van Elzas-Lotharingen, werd deze oostgrens verder versterkt.

Citadel van Besançon. Foto: www.citadelle.com

In de 18e en de 19e eeuw was het kasteel een gevangenis. Beroemde politieke gevangenen waren onder anderen Mirabeau (1749-1791)  en Toussaint L’ouverture (1743-1803). In tegenstelling tot de Bastille in Parijs, is het kasteel van Joux niet verwoest in de Franse Revolutie van 1789. Het kasteel lag in een uithoek en te ver weg.

Dit is ook de reden dat afgelegen religieuze gebouwen, veelal Romaanse kerkjes, ongeschonden deze revolutie hebben doorstaan.

Het kasteel is sinds 1954 een museum opengesteld voor het publiek.

Bron en nadere informatie: Accueil – Chateau de Joux