Viertalig Zwitserland en identiteit

29 juni 2022

Van oorsprong is de Zwitserse Confederatie een Duitstalige creatie. Van 1291 tot 1798 vormden dertien (van oorsprong) Duitstalige kantons een confederale staat, de Eidgenossenschaft. Alleen Freiburg/Fribourg was tweetalig.

Meertalig Zwitserland is een gevolg van de politiek van de Franse bezetter in 1798. De hegemonie van het Duits werd doorbroken en de Helvetische Republiek (1798-1803) erkende de gelijkheid van de Italiaanse, Franse en Duitse taal.

Die Saane/la Sarine ou le/oder der Röstigraben, Foto/Photo: TES.

Wetten en decreten werden gepubliceerd in het Duits, Italiaans en Frans en er werden zelfs tolken ingehuurd voor parlementaire debatten. Zwitserland werd officieel meertalig en was daarmee de eerste drietalige eenheidsstaat in Europa.

Meertalig Zwitserland is in 1848 in de Grondwet verankerd en is een wezenlijk onderdeel van de nationale identiteit en essentieel voor de samenhang en solidariteit van de taalgemeenschappen.

Het idee van een viertalig Zwitserland kwam onder de aandacht na eisen van Romaanstalige activisten in Graubünden in de tweede helft van de 19e eeuw. Dit leidde in 1919 tot de oprichting van Lia Rumantscha.

Het Romaans werd op 20 februari 1938 een officiële taal na goedkeuring per referendum (92% van alle burgers en alle kantons stemden voor). Dit was ook een boodschap aan de Italiaanse en Duitse dictator: in Zwitserland geen steun voor een Anschluss, Heim ins Reich of irredentismo.

Bron van zorg is tegenwoordig het ontbreken van talenkennis, zodat communicatie tussen Zwitsers soms in het Engels moet verlopen, nog afgezien van de vele Duitstalige dialecten.

(Bron: J. Ribeaud, La Suisse plurilingue se délingue. Plaidoyer pour les quatres langues suisses,, Neuchâtel 2010).