De Nationalrat
10 januari 2023
De Nationalrat (Volkskammer, Erste Kammer, Grosse Kammer) is de volksvertegenwoordiging in het parlementaire stelsel. Ze heeft identieke bevoegdheden als de Raad van Staten die in de voorgaande bijdrage is besproken.
Zetels
De tweehonderd zetels worden verdeeld op basis van proportionaliteit van behaalde stemmen van de verkiezingen die om de vier jaar plaats vinden.
De zesentwintig kantons zijn de kiesdistricten. De verdeling vindt plaats op basis van het aantal inwoners.
De kleinste kantons hebben één zetel (Appenzell Innerrhoden, Appenzell Ausserrhoden, Uri, Glarus, Obwalden, Nidwalden, de grootste kantons vijfendertig (Zürich), vierentwintig (Bern) en negentien (Vaud). De overige kantons tussen de twee (Jura) en zestien (Aargau) zetels.
De burgers stemmen op politieke partijen, die vervolgens coalities vormen in het parlement. De relatie met de regering (Bundesrat) is in een voorgaand artikel al kort besproken.
Instrumenten
In deze bijdrage gaat de aandacht met name uit naar de instrumenten die de Volksvertegenwoordiging (en dus de Raad van Staten) heeft.
De parlementaire procedure en de commissies in het wetgevingsproces komen hierna aan de orde. De Volksvertegenwoordiging heeft een aantal mogelijkheden in het wetgevings- en controleproces.
Het belangrijkste instrument is het recht van initiatief, parlamentarische Initiative (een wet initiëren), de motie, Motion (de regering dwingen een wet te maken), een postulat (de regering vragen om onderzoek naar een wet of maatregel), de interpellatie (Interpellation) en vragen, einfache Anfrage (verzoeken om informatie over documenten, of (internationale en Europese) ontwikkelingen en kwesties).
De instrumenten worden vaak (parlamentarische Initiative, Motion) of minder vaak (einfache Anfrage, Postulat) toegepast.
Alle spelen ze echter een rol in de communicatie, informatie en het stellen van prioriteiten tussen volksvertegenwoordiging en regering. Ook maakt de ene politieke partij meer gebruik van bijvoorbeeld de einfache Anfrage, de andere meer van de Motion of parlementarische Initiative, mede afhankelijk van de actualiteit (en naderende verkiezingen).
De Volksvertegenwoordiging (en de Raad van Staten) oefenen daarnaast financiële controlle uit in twee commissies en in bijzondere (ernstige) gevallen door de PUK (Parlamentarische Untersuchungs Kommission), de parlementaire enquête.
Functioneren
Ook de volksvertegenwoordiging (en dus ook de Raad van Staten) moet altijd in nauw en direct contact blijven met de achterban (kantons), (sociale en economische) belangengroepen en de burgers, want deze hebben in de directe democratie altijd het laatste woord als de echte soeverein.
De Volksvertegenwoordiging neemt een zeer onafhankelijke en sterke positie in ten opzichte van de regering in omdat de regering deze kamer nooit kan ontbinden. Ook voorkomt het jaarlijks kiezen van een premier/staatshoofd/primus inter pares machtsvorming, koehandel en politiek opportunisme.
Een actueel voorbeeld is het zogenaamde Rahmenabkommen met de Europese Unie. In Zwitserland is soevereiniteit mede een breekpunt in de onderhandelingen met de EU.
Daarnaast eist een meerderheid van het parlement loonbescherming voor haar arbeiders/middenstand vanwege de enorme verschillen tussen de EU-landen, rem op de (sociale zekerheid) immigratie van (arme) EU-burgers en regels op maat voor staatssteun.
In Zwitserland is er een hoogstaand parlementair en vanwege de directe democratie intensief publiek debat. De Volksvertegenwoordiging en democratie doen hun naam alle eer aan.
Ook deze Volksvertegenwoordiging heeft zo haar tekortkomingen en gebreken. Maar het systeem functioneert, soms (te) langzaam, maar wel uiterst zorgvuldig, democratisch en op een hoogstaand niveau.
Het is te hopen dat Zwitserland en zijn burgers dit unieke en goed functionerende democratische systeem zullen koesteren en niet offeren een nieuwe centralistische, ondemocratische en megalomane superstaat.